Doel: Een gezonde Eems zodat het estuarium kan herstellen

Nederland heeft voor de Eems als doel gesteld dat de kwaliteit van de natuur moet verbeteren. Jarenlang verdiepen, versmallen en rechttrekken heeft geleid tot een troebele rivier waarin op sommige stukken nog maar nauwelijks leven mogelijk is. Hierdoor kan de Eems als enige zogenaamde estuarium in Nederland haar unieke positie niet waarmaken. De Waddenvereniging zet zich in voor een gezonde Eems. Juist omdát er nog maar weinig plekken zijn met dit soort natuur.

Programma Eems Dollard 2050

De Waddenvereniging kan niet in haar eentje alle problemen oplossen. Na jaren van actie en lobby kwam in 2016 het programma Eems Dollard 2050 tot stand. Natuur- en milieuorganisaties, overheden en bedrijven zoeken daarin samen naar de beste en meest haalbare manieren om de kwaliteit van de Eems te verbeteren. Op korte termijn wordt gekeken of het mogelijk is om slib uit het systeem te halen om het water helderder te krijgen. Tegelijk zijn er aanwijzingen dat te veel slib uit het systeem halen het waddensysteem kan beïnvloeden. Er moet natuurlijk wel genoeg slib over blijven om wadplaten mee te laten groeien met de stijgende zeespiegel. Er moet dus voor de (middel)lange termijn een andere oplossing worden gezocht.

Dit gaat er mis

Geen zuurstof

Baggeren kan zorgen voor een afname van zuurstof in het water en met name in de bodem. Zo is op veel plekken in de Eems een zuurstofloze laag ‘prut’ ontstaan waar het bodemleven geen schijn van kans meer maakt.

Geen zonlicht

In troebel water dringt nauwelijks zonlicht door. Dat brengt de hele voedselketen in gevaar. Aan de basis daarvan staan algen. Die groeien minder goed zonder zonlicht. Veel schelpdieren leven van algen en ander zwevend voedsel.

Geen zicht

Zogenoemde ‘zichtjagers’ kunnen door het troebele water hun prooien niet meer zien. Zo wordt het voor sterns lastiger om vanuit de lucht het water in te turen op zoek naar scholen met kleine visjes als haring, sprot en ansjovis. Er zijn ook zichtjagers onder de vissen, zoals zeebaars.

Troebel water

Over de Eems wordt al van oudsher gevaren. Schepen zijn steeds groter geworden en dus moest ook de vaargeul door het estuarium steeds dieper worden. Daarnaast is de vaargeul steeds rechter gemaakt, zodat schepen een kortere route konden varen. Door deze maatregelen stroomt het water bij vloed nu veel sneller de Eems in. De hoge stroomsnelheid zorgt ervoor dat het slib in het water niet bezinkt, maar stroomopwaarts ophoopt. Dijken dragen ook bij aan het probleem: het estuarium is smal geworden en er zijn geen brede uiterwaarden of kwelders waar het water bijna stilstaat en het slib kan bezinken. Het slib kan wel in de havens bezinken, maar daar wordt het steeds uitgehaald. Het opgebaggerde slib wordt ergens anders in het estuarium verspreid, en zorgt voor extra vertroebeling.

Meer over vertroebeling

Economie versus natuur

In de Eems is de druk op de natuur hoog door verschillende economische activiteiten. Een grote impact op de natuur en het milieu heeft de Meyer werf in Papenburg. Deze werf levert cruiseschepen die behoren tot de grootste ter wereld. Zo’n drie keer per jaar wordt er een nieuwe reus door de Eems gesleept richting zee. Het duurt 18 uur om de cruiseschepen door de flessenhals van de Eems te krijgen. Om scheepvaart mogelijk te maken op de rivier, moet deze al voortdurend uitgebaggerd worden. Voor het vervoer van de cruiseschepen wordt het waterpeil bovendien extra opgestuwd, anders is het er te ondiep om de tocht überhaupt te kunnen maken.

Wat is er allemaal gebeurd?

januari 1, 2050

De Eems is weer gezond!

De kwaliteit van de natuur is verbeterd, en het unieke estuarium kan weer herstellen.

april 16, 2025

Ondertekening Ecologische strategie voor sedimentmanagement in de Eems-Dollard

Nederland en Duitslang spreken af intensiever samen te gaan werken rond de Eems. Er wordt een ecologische strategie voor sedimentmanagement ontwikkeld. De ecologische strategie wordt nadrukkelijker onderdeel van het sedimentmanagement.

januari 1, 2023

Gesprekken over baggervergunningen

De Waddenvereniging, Het Groninger Landschap, Rijkswaterstaat en Groningen Seaports starten een reeks gesprekken over vergunningen voor het baggeren van de haven van Delfzijl en de geul Paapsand Süd. Centrale vraag voor de Waddenvereniging is hoe om te gaan met de negatieve bijdrage van deze baggerwerkzaamheden aan de toestand van de natuur in de Eems.

januari 1, 2021

Start tweede tranche programma Eems-Dollard 2050

In dit programma staan drie doelen centraal:

de vertroebeling verminderen door jaarlijks ten minste 1 miljoen ton slib te onttrekken (vanaf 2026)
natuur rond de Eems-Dollard kust versterken, waar mogelijk met invang van slib
omgaan met de klimaatverandering

april 5, 2019

Duits-Nederlandse strategie voor sedimentmanagement

Nederland en Duitsland maken, als onderdeel van het integraal managementplan, plannen hoe ze om willen gaan met het teveel aan sediment in de Eems-Dollard.

november 1, 2017

Vaststelling van het Integraal Managementplan Eems-estuarium

Nederland en Duitsland hebben samen de toestand van de natuur in de Eems vastgesteld, medegebruik in kaart gebracht en bekeken wat er moet gebeuren om de natuur in de Eems gezond te krijgen. De Waddenvereniging heeft meegewerkt aan de totstandkoming hiervan.

maart 30, 2017

Eems-Dollard wordt Natura 2000-gebied

De Eems-Dollard krijgt officieel de status van Natura-2000 gebied met een zogeheten ‘verbeterdoelstelling’. Lees het nieuwsbericht

januari 1, 2016

Start Programma Eems-Dollard 2050

In dit programma wordt er gewerkt aan de verbetering van natuur rond de Eems-Dollard kust, proefprojecten om slib nuttig toe te passen aan land en onderzoek om de (slib)stromingen in de Eems beter te begrijpen. De Waddenvereniging vindt dat hiermee de Eems goed op de agenda staat en laat de uitvoering van dit programma over aan anderen.

november 1, 2015

Eindrapport MIRT-onderzoek

Wat zijn de mogelijkheden om de Eems te verbeteren? Het MIRT-rapport adviseert:

de verbindingen tussen zoet en zout en tussen land en water te verbeteren
minimaal een ton slib per jaar her te gebruiken op land
verder onderzoek te doen om de water- en slibstromingen in het gebied beter te begrijpen.De Waddenvereniging zat in de werkgroep die het MIRT-onderzoek liet uitvoeren.

januari 30, 2014

Samenwerkingsovereenkomst natuurverbetering en verbetering bereikbaarheid Eems-estuarium

Bedrijfsleven, natuurorganisaties en overheden spreken in een samenwerkingsovereenkomst af te gaan onderzoeken hoe er beter gebaggerd kan worden in de Eems, vijf projecten uit te voeren die bijdragen aan minder slib en een onderzoek te starten naar verdere stappen naar systeemherstel van de Eems (MIRT-onderzoek).

oktober 31, 2012

Intentieverklaring Economie en ecologie in balans

Overheden, bedrijfsleven en natuurorganisaties spreken in een intentieverklaring af samen zowel een gezonde economische sector in het gebied te houden als natuur en milieu te verbeteren.

januari 1, 2007

Campagne Red de Eems

De Waddenvereniging en Stichting Het Groninger Landschap voeren samen campagne om aandacht te vragen voor de slechte toestand van de Eems.

Hoe kun jij helpen?

De zorgen die wij delen zijn complex en niet eenvoudig op te lossen. Natuurlijk kun je zelf helpen door bewust te reizen, korter douchen en/of minder vlees eten. Als ook het gebied niet te vervuilen, rekening te houden met de natuur tijdens het recreëren en zo min mogelijk bij te dragen aan de opwarming van de aarde.

Maar we kunnen pas écht een verschil maken door ons te verenigen als grootste groep wadliefhebbers van Nederland. Zo kunnen we (politieke) druk uitoefenen en projecten realiseren die de natuur te beschermen en verbeteren.

Ja, ik help mee

Resultaten en updates

Abonneer je op de maandelijkse nieuwsbrief WADDEN en lees hoe wij ons elke dag inzetten voor de rust, ruimte en ruige natuur van de Wadden. Alleen met jouw steun kunnen we het verschil maken.