Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Waddengebied Knuffel van de Waddenzee
Stel je voor: je zit op de boot naar de Waddeneilanden… Het zonnetje schijnt, vanaf het dek zie je her en der zandbanken opdoemen. Dit zijn eigenlijk een soort van privéstranden. Want wie zijn daar lekker aan het zonnebaden? Zeehonden! Met hun pluizige vachten liggen ze in de vorm van een halvemaan te drogen of verplaatsen ze zich hobbelend richting het water. Op het land lijken ze lui en log maar in het water zijn het echte atleten. Dat ze er lief uitzien en dat ze vis eten, dat zal je vast al weten. Maar er is nog veel meer te vertellen over zeehonden.
De voorouders van de zeehonden die wij kennen, waren zoogdieren die op het land leefden. Dat zou je niet zeggen als je ze ziet voortbewegen op het strand of een zandbank, maar in de loop van miljoenen jaren hebben de zeehonden zich aangepast aan leven in het water. Zeehonden behoren daarom ook tot de familie van de zeezoogdieren.
In Nederland zijn er twee soorten zeehonden die je kunt tegenkomen. De gewone zeehond en de grijze zeehond. De gewone zeehond leeft vooral in de Waddenzee en aan de zuidkant van de Waddeneilanden. Soms maken ze een uitstapje naar het IJsselmeer. De grijze zeehond leeft vooral in de Noordzee en kun je tegenkomen aan de noordkant van de Waddeneilanden.
De dikke laag vet die zeehonden log maakt, zorgt wel voor goede isolatie (dat betekent dat de zeehond lekker warm blijft). De vetlaag van een zeehond is soms wel meer dan 5 centimeter dik! Een warme jas dus. Alleen de flippers en de kop van de zeehond zijn niet geïsoleerd. Om het met een mens te vergelijken: zeehonden hebben altijd koude voeten. Dat is dan ook de reden dat de zeehonden zo gauw als de zandbanken droogvallen hun flippers boven het water houden om zo minder warmte te verliezen.
Zeehonden proberen hun koude uiteinden zo lang mogelijk boven water te houden, ook als het water alweer opkomt. Vandaar dat je ze vaak in een soort halvemaan (of banaan) vorm ziet liggen op het strand of op een zandbank. Maar het werkt ook omgekeerd. Op een warme zomerdag koelen de zeehonden af door hun flippers in het water te laten bungelen.
Zeehonden eten voornamelijk vis. Het liefst vissen die dichtbij de bodem leven zoals platvissen, spiering en kabeljauwachtigen. Wat de zeehond eet, hangt af van het aanbod, maar het belangrijkste is dat hij voldoende voedsel binnenkrijgt. Gemiddeld eten zeehonden zo’n 5 tot 8 kilogram vis per dag, afhankelijk van de soort vis die ze eten. Van een vette vis zoals een makreel of haring, hoeft de zeehond minder te eten dan van magere platvissen.
Onderwater zijn zeehonden razend snel en ontzettend handig. Het maakt niet uit hoe: ze zwemmen net zo gemakkelijk op hun buik als op hun rug, rechtop of ondersteboven. Tijdens het zwemmen dienen de flippers of vinnen aan de voorkant als roer om te sturen. De achterste flippers (aan de staart) werken als een soort motor waarmee ze behoorlijke snelheden kunnen halen. In de diepte duiken kunnen de zeehonden ook als geen ander. Wel honderden meters diep! Ook daar hebben ze een handigheidje voor: eerst zwemmen ze actief naar beneden, de diepte in en daarna laten ze zich voortglijden op de snelheid die ze gemaakt hebben.
De pups van gewone zeehonden worden op het droge geboren in de zomermaanden. De grijze zeehond krijgt haar jongen in de winter. Zeehondenbaby’s van grijze zeehonden hebben dan ook een dikke wintervacht als ze geboren worden. Ze zien er pluizig en lief uit met hun dikke witte haren. Onhandig is het wel, want deze harige vacht is te zwaar om mee te zwemmen. Daarom blijven de jongen van grijze zeehonden aan land totdat ze na een paar weken gaan verharen en een volwassen vacht krijgen.
De moeders zorgen ervoor dat hun jongen op een veilige plek (meestal in de duinen) liggen. Ze komen regelmatig langs om hun jong te zogen maar zij moeten zelf ook genoeg voedsel binnenkrijgen. Zeehondenbaby’s zijn dan alleen en kwetsbaar voor bijvoorbeeld hongerige roofvogels. Als de zeehondjes na drie weken voldoende moedermelk hebben gehad en de vacht klaar is voor het water, gaan ze zelf de zee in en op jacht naar vis. Dat moeten ze zichzelf leren want moeder zeehond laat haar jong vanaf dat moment zijn eigen gang gaan.
Ooit werd er op zeehonden gejaagd omdat men het schadelijke dieren vond.Ze beschadigden vaak visnetten van beroepsvissers kaapten de vis voor hun neus weg. Die jacht is al 50 jaar gestopt en de aantallen zeehonden zijn toegenomen. Toch worden zeehonden nog steeds bedreigd. Vervuilende afvalstoffen vinden hun weg naar zee via rivieren of door lozingen in de scheepvaart. De kleine organismen in de zee zoals plankton (zie voedselketen) nemen deze stoffen als eerste op. Hierdoor belanden zij in de verschillende schakels van een voedselketen. Via de bodemdieren en vissen komt het gif uiteindelijk ook in de lichamen van zeezoogdieren terecht. Een gifstof als PCB is met name gevaarlijk voor zeehonden die hierdoor geen jongen meer kunnen krijgen.
Ook de drukte in het Waddengebied kan bedreigend zijn voor de zeehonden. Toeristen en militairen verstoren de rust van zeehonden en hun jongen. Gewone zeehonden krijgen hun jongen in de zomer en juist dan is het druk op het strand, in de duinen en op het water. Drukte of onverwachte en harde geluiden kunnen ervoor zorgen dat moeder en jong uit elkaar worden gedreven… Gelukkig zijn er zeehondenreservaten ingesteld. Dat zijn gebieden waar de dieren met rust gelaten moeten worden.
Zeehonden hebben een vriendelijke uitstraling met hun zachte vacht en grote bruine ogen. Ondanks hun uiterlijk zijn het wel echte roofdieren met scherpe tanden en zijn ze gewend om te jagen. Grijze zeehonden vallen zelfs wel eens een bruinvis aan. Maar zijn zeehonden dan ook gevaarlijk voor mensen? Dat valt wel mee, in Nederland zijn zover bekend nog nooit mensen echt aangevallen door zeehonden. Maar het ene dier is het andere niet, blijf uit de buurt en ga ze zeker niet voeren!
>> Nieuwe regels voor opvang van zeehonden
>> De natuur beschermen door haar de ruimte te geven >> Wat moet je doen als je een huiler vindt?
