Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Verschil maken Ingesnoerd Ingesnoerde Wadden
Grote zoet-zoutovergangen zorgen ervoor dat trekvissen weer kunnen migreren. In de overgangsgebieden tussen zoet en zout ontstaan allerlei nieuwe leefomgevingen waar planten en dieren van profiteren. Herstel van het ecosysteem zorgt voor een meer klimaatrobuuste Waddenzee.
De Waddenzee is haar bewegingsruimte kwijtgeraakt. Er is nog maar één derde over van de oorspronkelijke ruimte van het Waddensysteem. De overgang tussen zoet en zout water is nu veelal een hele harde grens. Op dit moment hebben we te maken met klimaatverandering. Naast een stijgende zeespiegel krijgen we ook steeds meer te maken met onregelmatige neerslagpatronen en langdurige periodes van droogte en hitte. Onze relatief ondiepe Waddenzee is hier heel gevoelig voor. Mede hierdoor neemt de biodiversiteit, en daarmee de klimaatrobuustheid van de Waddenzee af.
Het landschap van de Waddenzee wordt gevormd onder invloed van weer en wind, getij en waterstromen, slik en zand. Oorspronkelijk hadden deze elementen vrij spel.
Door de overgang tussen land en zee te verzachten, kan deze vrije beweging van het Waddensysteem deels hersteld worden.
Tot de laatste ijstijd lag de Noordzee grotendeels droog en kon je van Nederland naar Engeland lopen. Het water werd vastgehouden in enorme ijskappen. Naar het einde van de ijstijd (10.000 jaar geleden) smolt het landijs steeds verder af. Wereldwijd steeg de zeespiegel. Vanuit het zuiden en het noorden werd met het stijgende zeewater veel zand meegenomen. Evenwijdig aan de kust ontstond zo een strandwal, een lange smalle zandbank van een paar meter hoog.
Ook het grondwaterniveau steeg. Aan de landzijde van de strandwal ontstonden daardoor zo’n 3.000 jaar geleden grote veenmoerassen met laag- en hoogveen. Door verdere stijging van de zeespiegel brak de strandwal uiteindelijk op verschillende plekken door. Het moeras spoelde weg. Klei- en zanddeeltjes werden tot ver in het land afgezet. Het gebied tussen zee en land was een rijk natuurgebied met allerlei soorten planten en dieren.
Door te kijken waar de Waddenzee landinwaarts meer ruimte kan krijgen, kan het land aan de binnenkant van de dijk land op een natuurlijke manier meegroeien met de zeespiegelstijging. Hierdoor wordt de overgang tussen zee en land breder, natuurlijker en sterker qua waterveiligheid. Op lange termijn, bij een daadwerkelijke sterke versnelling van de zeespiegelstijging, heeft de Waddenzee dan ook meer ruimte en zal een eventuele verdrinking mogelijk iets langzamer verlopen.
Hoe meer grote verbindingen worden herstelt tussen zoet en zout, hoe meer leefgebieden er ontstaan voor planten en dieren. Dat betekent niet alleen dat er meer soorten gaan voorkomen, maar ook dat het voedselweb zich verbreedt. De Waddenvereniging werkt zo aan een Waddenzee die tegen een stootje kan. En dat is hard nodig in deze tijd van klimaatverandering en het achteruitlopen van biodiversiteit.
De Waddendijken moeten de komende jaren op de schop om Nederland in de toekomst te blijven beschermen tegen overstromingen. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) is een alliantie van de 21 waterschappen en Rijkswaterstaat die hiermee de komende dertig jaar mee aan de slag is. Naast dijken, worden ook sluizen en gemalen aangepast. De Waddenvereniging pleit voor een integrale aanpak waarbij er een plan wordt gemaakt voor het hele waddengebied. Nu wordt er vaak per deel strijd gevoerd. Dat proces kost veel tijd en geld en leidt tot onwenselijke uitkomsten. Door ruimer te denken kan er meer ruimte gecreëerd worden voor wat de natuur van de Waddenzee nodig heeft. Uitgangspunt is dat het totale plan meer natuurwinst oplevert.
Op verschillende locaties zet de Waddenvereniging zich in om met concrete projecten de problemen als gevolg van onze ingesnoerde Wadden te verzachten en de Waddenzee klimaatrobuuster te maken.
De Waddenvereniging is één van de initiatiefnemers van de Vismigratierivier. Een baanbrekend project waarbij voor het eerst in de wereld een kunstmatige getijdenrivier op de grens van zoet en zout water wordt aangelegd. Trekvissen hebben zoet én zout water nodig om zich voort te planten en op te groeien. Door de komst van barrières als de Afsluitdijk gaat het al een hele tijd niet goed met deze vissoorten. Met de Vismigratierivier wordt een belangrijke schakel in de trekvisroutes hersteld. Bijzonder is dat er geen druppel zout water in het IJsselmeer terechtkomt. De Vismigratierivier biedt daarmee een veilige oplossing waarbij natuurwinst en het veiligstellen van het IJsselmeer als zoetwatervoorziening hand in hand gaan.
Het leken altijd twee tegenstellingen: herstel van de natuurlijke overgang tussen zoet en zout water voor betere vismigratie en een rijke biodiversiteit en een permanente zoetwaterbeschikbaarheid voor de akkerbouw. Toch kunnen ze goed samengaan in het Lauwersmeergebied.
Lees verder
Na jaren van actie en lobby door de Waddenvereniging kwam in 2016 het programma Eems Dollard 2050 tot stand. Natuur- en milieuorganisaties, overheden en bedrijven zoeken daarin samen naar de beste en meest haalbare manieren om de kwaliteit van de Eems te verbeteren.
Stichting Holwerd aan Zee zet zich in om bij het Noord-Friese dorp Holwerd de leefbaarheid in het dorp te verbeteren en de natuur een impuls te geven door het wad en het achterland met elkaar te verbinden. De Waddenvereniging denkt mee hoe de grootste winst voor de natuur kan worden behaald.
Wie vroeger rondliep in het huidige grensgebied tussen de provincies Groningen en Friesland, zag een...
De Waddenvereniging is samen met It Fryske Gea, Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk, NetVISwerk en Sportvisserij...
Nederland heeft voor de Eems als doel gesteld dat de kwaliteit van de natuur moet...
