Door de komst van barrières als de Afsluitdijk gaat het al een hele tijd niet goed met trekvissoorten. Trekvissen hebben zoet én zout water nodig om zich voort te planten en op te groeien. Voor een succesvolle trek moeten ze bovendien geleidelijk kunnen wennen aan de overgang van zout naar zoet.

Voor de spuisluizen bij Kornwerderzand liggen nu op sommige momenten in het jaar miljoenen vissen te wachten. Ze worden aangetrokken door de geur van zoet water wat hier in miljoenen liters tegelijk naar buiten wordt gespuid. De stroming is nu nog vaak te sterk om tegenin te zwemmen.

Jarenlang denkwerk ging eraan vooraf om te bepalen wat voor alle soorten trekvissen het beste ontwerp is. Het water van de rivier volgt de getijden van de Waddenzee en heeft door het slingerende karakter verschillende stroomsnelheden. Vissen hebben ruimte om te kunnen schuilen, rusten en eten.

Niet alleen zullen vispopulaties zich hopelijk kunnen herstellen door de komst van de Vismigratierivier, óók dieren die vissen eten profiteren mee. Met een betere visstand is er uiteindelijk ook meer ruimte voor de beroeps- en sportvisserij.

De invloed van de Vismigratierivier zal verder reiken dan alleen Waddenzee en IJsselmeer. Die laatste is namelijk een belangrijke doorgang naar de Friese meren, Weerribben, Vecht en Zuid-Drentse, Overijsselse en Gelderse beeksystemen en nog verder, de internationale Rijn op.

De vorm en lengte van de rivier is zo berekend dat het water aan het einde van de rivier altijd helemaal zoet blijft. Dit is een belangrijke voorwaarde aangezien het water van het IJsselmeer zoet moet blijven voor agrarische functies en voor ons drinkwater.