Zeekraal: gezond en lekker

Door: Hans Revier

[PIC3852]Zeekraal (Salicornia europaea) gedijt goed in zoute omstandigheden en is de belangrijkste pionierplant van de kwelders in het waddengebied. Verwante soorten komen over de hele wereld voor. Niet alleen worden ze als groente gegeten, maar ook gebruikt als geneesmiddel. Van sommige stoffen die in zeekraalsoorten voorkomen zijn ontstekingsremmende eigenschappen vastgesteld.

Zoutminnend

Over de gehele wereld komen 117 soorten voor die gerekend worden tot het geslacht Salicornia. Ze groeien allemaal in zoute, kwelderachtige omstandigheden. De verschillende soorten lijken sterk op elkaar. De planten zijn compact en hebben vlezige stengels en bladeren die op vetplanten lijken. De plant houdt het bladoppervlak klein, zodat zo min mogelijk water verdampt. Om ervoor te zorgen dat de wortels niet te veel zout en schadelijke metalen opnemen zijn die omgeven door een laagje zuurstof. Het oliehoudende zaad van het eenjarige zeekraal drijft in het zeewater. Na verspreiding ontkiemt het vroeg in het voorjaar met behulp van zoet regenwater. Omdat de verschillende soorten zo moeilijk uit elkaar te houden zijn is er nog steeds discussie over welke soorten waar voorkomen. In Nederland komen er in ieder geval twee voor: het kortarige zeekraal (Salicornia europaea) dat vooral in binnendijkse zoute gebieden en op de hogere delen van de kwelder groeit en het langarig zeekraal (Salicornia procumbens) dat zich het beste thuis voelt op slikkige delen van de kwelders.

[PIC3851]Delicatesse

In verschillende delen van de wereld wordt zeekraal door mensen en hun huisdieren gegeten. Indianenstammen in Noord-Amerika maalden de zaden om er een soort brood van te maken. In de wadachtige gebieden van Korea eet men vers geplukte of gefermenteerde zeekraal als groente. Ook het vee aldaar is dol op de zoute plantjes. In West-Europa beschouwt men vers geplukte zeekraal als een delicatesse. Rauw, kort gestoofd of gebakken gaat het goed samen met vis- en schelpdiergerechten.

[PIC3854]Medicijn

Zeekraal is niet alleen lekker, maar heeft ook een medicinale werking. Al in de 18e eeuw werd zeekraal in het zuidoosten van Alaska gebruikt tegen scheurbuik. In het westen van Turkije gebruikte men verse zeekraal als middel tegen struma en in de traditionele Chinese geneeskunst gold zeekraal als middel tegen hoge bloeddruk, hoofdpijn en schurft. In de loop der tijd zijn de verschillende organische verbindingen die in zeekraal voorkomen geëxtraheerd en geanalyseerd. De in de door de plant aangemaakte sterolen, alkaloiden, flavoiden, saponines en fenolen lijken inderdaad een medicinale werking te hebben. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen of uit de zeekraal stoffen geïsoleerd kunnen worden die in de moderne farmacie een rol kunnen spelen, bijvoorbeeld als ontstekingsremmers.

[PIC3853]Kweken

In Nederland wordt van oudsher op kleine schaal zeekraal geoogst in Zeeland. Het snijden van zeekraal in het waddengebied is niet toegestaan. Op Texel is op bescheiden schaal geëxperimenteerd met de zeekraalkweek, maar de commerciële kweek van zeekraal vindt in Nederland vooral in Zeeland plaats. Het combineren van de zeekraalkweek met de kweek van schelpdieren en zagers (borstelwormen die gebruikt worden als hengelsportaas) is een belangrijke innovatie. In o.a. Mexico en Saoedi-Arabië wordt getest of zeekraal op grote schaal in verzilte gebieden gekweekt kan worden. De opbrengst per hectare van olie uit de zaden van de soort Salicornia bigolovii is een factor 1.7 hoger dan de opbrengst van een hectare zonnebloemen. De mogelijkheden om deze olie te gebruiken voor biobrandstoffen worden onderzocht.

Bronnen

Isca, V., Seca, A. M., Pinto, D. C., & Silva, A. (2014). An overview of Salicornia genus: the phytochemical and pharmacological profile. Natural Products: Research Reviews Vol 2, 145-164 https://repositorio.uac.pt/bitstream/10400.3/2374/1/Provas%20cap%C3%ADtulo%20salicornia.pdf

Schlahmilch, J. (2012).Wisselteelt van zeekraal en zagers. Onderzoek naar de mogelijkheden van een wisselteeltsysteem tussen zeekraal (Salicornia europaea) en zagers (Nereis virens). Onderzoeksrapport Hogeschool Zeeland.
http://hz.nl/nl/werkenleren/Kennisdeling%20en%20samenwerking/Applied%20Research%20Center/Documents/Eindrapport%20Wisselteelt%20Zeekraal%20en%20Zagers%20Definitief%206-2-2012.pdf

Blom, G. & de Visser, G. (2013). Mogelijkheden voor de teelt van zeekraal in volle grond. Plant Research International, WUR. Rapport 511
http://edepot.wur.nl/254976

Rozema, J., & Flowers, T. (2008). Crops for a salinized world. Science, 322(5907), 1478-1480. http://www.falw.vu.nl/nl/Images/Rozema-FlowersScience20081478_tcm19-62255.pdf