JUTTEN || Bodemleven

Het ‘tafelkleed’ wordt gevormd door het bruingroene laagje dat je op een drooggevallen plaat aantreft. Het bestaat uit eencellige organismen, diatomeeën of kiezelwieren, die in water leven. Ze hebben allerlei bijna wiskundige vormen, die ze danken aan een glasachtig skeletje van kiezel aan de buitenkant van de cel. Ze dienen als voedsel voor zoöplankton, de minuscule diertjes die weer het voedsel voor grotere dieren vormen. Bij vloed kruipen de kiezelwieren een paar millimeter in de bodem om niet weg te spoelen en komen bij eb weer naar het licht. Zelf halen ze namelijk met hulp van zonlicht hun voedsel uit een mengsel van CO2 en water door het proces van fotosynthese. Daarbij komt zuurstof vrij en daarom zijn ze een belangrijke bron van zuurstof op aarde.

Ken je het spel Slangen & ladders? We hebben dit bordspel een beetje aangepast. De slangen zijn vervangen door verschillende soorten borstelwormen die je op het wad tegenkomt. Zij vormen het voedsel voor miljoenen vogels, bijvoorbeeld wanneer deze onderweg zijn voor hun trektocht in het voorjaar of de herfst. Wie verschijnt er als eerste met volle maag op het laatste vakje van het spel – waar de trek begint?

Bekijk je de diatomeeën in een waterdruppel door een microscoop, dan vallen hun mooie vormen en patronen op. Leuk als inspiratie voor een knutseltip. Alles wat je hiervoor nodig hebt, vind je in de keuken of een rommella. Deze hangers worden van zoutdeeg gemaakt, de patroontjes met toevallig gereedschap in het deeg gedrukt.

Recept zoutdeeg

• 3 kopjes bloem
• 1 kopje keukenzout
• 1 theelepel olie
• +1 kopje water

(Dit wordt een flinke deegbal, je kunt de hoeveelheden ook halveren. In folie gewikkeld blijft het deeg in de ijskast nog een tijdje goed.)

Kneed de ingrediënten goed door en voeg telkens een heel klein beetje water toe totdat het een grote bal wordt, die niet brokkelt maar ook niet nat is. Bestuif je werkblad met bloem, rol het deeg uit met een deegrol of een glas en steek er vormpjes uit. Voor de rondjes gebruik je een koekjesvorm of een glas met een dunne rand. Nu kun je er patroontjes in duwen met bijvoorbeeld: de dop van een viltstift, de kop van een kruisschroef, een kammetje – van alles eigenlijk. Maak als laatste een gaatje voor het touwtje met een staafje of de kop van een spijker.

Je kunt het zoutdeeg aan de lucht laten drogen of op 100° in de oven. Zorg daarbij dat het niet bruin wordt, dan gaat het brokkelen. Zijn je diatomeeën goed droog, haal er dan een touwtje door (met of zonder kraal) om ze op te hangen. Je kunt ze eventueel met verf een kleurtje geven.

Wil je alle opdrachten en nog veel meer 3x per jaar in de brievenbus ontvangen? Word dan lid van de jeugdclub van de Waddenvereniging voor €22,- per jaar. Samen gaan we op pad en leren we je van alles over het Waddengebied. En met jouw lidmaatschap help je ons om het Waddengebied te beschermen.

Deze opdrachten staan in het magazine WADDEN winter 2023 en zijn gemaakt door Lidewij Kemme met foto’s van Henk Postma.