Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Ontdekken Wadden thuis Films in het waddengebied Dwaalfilm op de Wadden
Dwaal vanuit je huiskamer door alles wat het waddengebied te bieden heeft. De Waddenvereniging deelt in samenwerking met Dwaalfilm Wadden deze bijzondere natuurmomenten. Op deze pagina kun je álle korte filmpjes en verhalen over wind, zee, zand en hun bewoners nog eens terugkijken.
Monique Moors is de drijvende kracht achter Dwaalfilm Wadden. In een tijd waarin alles snel moet, wilde ze een platform maken waarop mensen tot rust kunnen komen en zich kunnen onderdompelen in de Waddennatuur.
De steenloper heeft een veelkleurig verenkleed. Toch weet hij zich juist daarmee onzichtbaar te maken. Een Dwaalfilm over een bijzondere camouflagekunstenaar.
Konijnen en duinen. Dat is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Ontdek de onstuimige geschiedenis van het duinkonijn. Bekijk onderstaande Dwaalfilm.
In het waddengebied vind je meerdere soorten krabben. De strandkrab is de meest algemeen voorkomende soort. Bij krabben zit het skelet aan de buitenkant. De harde buitenkant biedt bescherming tegen allerlei vijanden. Er is alleen één uitdaging: het pantser groeit niet mee. Bekijk hier wat krabben doen als ze uit hun harde jasje groeien.
Het is maart, de vogels maken zich klaar voor de lente. Geniet van deze beelden die gemaakt zijn op Het Grote Vlak. Dit zuidelijk deel van het Nationaal Park Duinen van Texel is misschien wel de grootste natte duinvallei van Nederland. Vogels zijn gek op dit soort plekken, omdat er veel voedsel te vinden is. Wil je zélf een kijkje nemen? Vanaf de weg is het mogelijk om watervogels, zoals de wintertaling, meerkoet, eend en fuut te spotten zonder ze te verstoren.
Eidereenden maken zich vanaf nu klaar om te broeden. De eidereend is een kenmerkende vogel in de Waddenzee. Het koerende geluid van baltsende mannetjes is bijzonder om te horen. De zwart-wit gekleurde mannetje met een groene halsvlek en roze roze borst verdringen zich om de bruine vrouwtjes. Ze trekken de aandacht door met opgebolde borst uit het water op te richten waarbij ze melancholiek “woehoe” roepen. Vrijwel alle Eiders nestelen in de duinen van de Waddeneilanden.
In de winter worden de pups van de grijze zeehonden geboren. De eerste weken beschermt een dikke witte bontvacht ze tegen de kou en harde wind op de zandplaten of stranden waar ze worden geboren. De jongen zijn in deze tijd al zelfstandig, maar we genieten nog even van de prachtige beelden. Wil je meer zien? Op de website dwaalfilmwadden.nl zijn deze week veel meer mini-documentaires geplaatst over zeehonden in de Waddenzee.
Vroeger kwamen ze veel voor op de Waddeneilanden: openingen of laagtes in de duinen waar de zee tijdens extreme stormvloed het achterliggende gebied in kan stromen. Met het zeewater wordt ook zand en slib meegevoerd het eiland op. De wind waait vervolgens het omgewoelde zand nog verder het land op. Op die manier kunnen de Waddeneilanden, en zelfs een deel van het achterliggende wad, meegroeien met de zeespiegelstijging. Op Schiermonnikoog, de oostpunt van Ameland en een aantal Duitse Waddeneilanden heb je nog van dit soort dynamische gebieden waar wind en zee zorgen voor afbraak én opbouw.
De wind is de vormgever van het duinlandschap. Waai mee met deze Dwaalfilm en geniet van de scheppende kracht van de natuur.
Heel even lag er sneeuw in Nederland. Een échte winter hebben we al lang niet gehad. Hoe anders was het in januari 1795, toen de Waddeneilanden vastvroren aan het vasteland. Schrijver Mathijs Deen neemt je in deze Dwaalfilm meer dan 200 jaar terug in de tijd en laat je een klein beetje winterse kou ervaren.
In de winter kan het flink stormen. De meeste vogels zoeken dan niet de zee op. De meeuwen trotseren de wind. Mét een reden. Je komt erachter in dit filmpje.
Bij hoogwater zoeken wadvogels een plekje op de grens van water en land en wachten daar tot het weer eb wordt. Hoe minder energie ze gebruiken, hoe beter het is. In de winter hebben ze al extra energie nodig om warm te blijven. Als vogels dan worden verstoord en opvliegen, kan dat nét teveel zijn.
Na een storm ligt het strand soms bezaaid met schelpen. De zee geeft dan prijs wat er in haar wateren verborgen zit. Zeecadeautjes voor de vogels!
‘Het eiland is een sculptuur van de wind. Ze is een koortsachtige beeldhouwer die nooit klaar is, nooit tevreden. Ze werkt met het zand dat ze voortjaagt, tot het stuift en schuurt en klimt. Opdat het eiland verandert.’ In deze poëtische Dwaalfilm deelt schrijver Matthijs Deen (De Wadden) zijn gedachtes over de plek waar zand en zee elkaar ontmoeten, tot het moment dat de avond valt.
In het waddengebied zullen we steeds meer de gevolgen van klimaatverandering merken. We krijgen onder andere te maken met extremer weer. Meer stormen betekent dat kwelders vaker overstromen. Deze Dwaalfilm geeft een indruk van de kracht van wind en water. Noordwesterstorm op Schiermonnikoog.
Schelpdieren zoals mosselen en oesters filteren hun voedsel uit zeewater. Het enige wat hoeven te doen is bij hoogwater hun klep openen en water naar binnen zuigen. Het water stroomt langs kieuwen die voedsel en zuurstof opnemen en wordt daarna weer naar buiten gespoten. Verteerd voedsel en zwevende deeltjes die ze niet opeten zoals slib- en zanddeeltjes, werken de schelpdieren als ‘pakketjes’ naar buiten. De filtercapaciteit van alle schelpdieren samen is gigantisch. Samen filteren ze in één week zo’n beetje de hele Waddenzee!
Bij storm of springtij kan het water soms diep het land intrekken. Wat doen vogels bij dit soort omstandigheden? Rotganzen en bergeenden malen er niet om en dobberen gewoon mee met de wind en golven. Voor steltlopers is dat anders. Een natte buik, daar koelen ze veel te snel van af.
‘Hoe groot iets is aan zee, is een besluit aan de kijker.’ In dit poëtische filmpje deelt schrijver Matthijs Deen (De Wadden) zijn gedachtes bij het aanschouwen van zee en duinen: ‘alleen in een landschap waaraan tijd niet valt af te lezen.’
Ook op de Wadden kun je genieten van herfstkleuren. Prachtig rood kleurt de kwelder door zeekraal. Dit plantje leeft op de grens van land en water. Regelmatig wordt het overspoeld door de zoute zee. Het zout wordt opgeslagen in de blaadjes, die daardoor aan het einde van de zomer steeds roder worden.
Maak je een strandwandeling bij harde wind, dan is het vaak een indrukwekkend gezicht hoe het zand in lange banen over het land jaagt. Soms krijgt het zand de kans om te blijven liggen en kan er een duintje ontstaan. Het biestarwegras speelt hierbij een belangrijke rol. De stengels van het gras zijn zo stevig, dat het zand in kan vangen. Het plantje kan bovendien meegroeien met het ophopende zand. Zo ontstaan kleine strandduintjes, die permanent droog komen te liggen. Omdat de grond nu minder zout is en er ook luwtjes ontstaan, krijgen steeds meer planten de kans om zich hier te vestigen. Jonge duinen zijn van groot belang voor vogels als de Bontbekplevier, Strandplevier en Dwergstern.
Half september vertrekken de meeste drieteenstrandlopers naar het Zuiden, hoewel er altijd een aantal wel een paar achterblijven. Griend is de belangrijkste pleisterplaats in Europa voor deze vogel uit de familie van de snipachtigen. Meer dan 25.000 duizend kun je er jaarlijks vinden. Wat ze daar doen, zie en hoor je in dit filmpje.
De rosse grutto’s op Terschelling zijn uitgebroed en bereiden zich voor op de trek naar hun winterverbijf in West-Afrika. Ze eten en rusten. Het is hoogwater en de vogels hebben zich met duizenden verzameld op de op de Noordsvaarder, een strandvlakte op de westkant van Terschelling. Door het hoge tij zijn ze bij de duinen en de wandelpaden neergestreken. Mensen in de buurt maakt ze onrustig. Als ze te dichtbij komen vliegen de grutto’s in één grote wolk op. Weg rust.
Ieder jaar in september is het voor de gewone zeehonden in de Waddenzee tijd om voor een langere periode op een zandbank te liggen. Ze zoeken een lekker hoog plekje op, dat met hoogwater niet onderloopt. Het is tijd voor de rui. Alle dieren vernieuwen regelmatig het buitenste laagje van hun lichaam om het in een zo goed mogelijke conditie te houden: slangen vervellen, vogels wisselen hun veren en zoogdieren verharen. Zeehonden vervangen eenmaal per jaar hun dikke vacht. Grijze zeehonden doen dat in april.
Droogvallende mosselbanken en oesterriffen zijn van groot belang voor allerlei planten en dieren die in de Waddenzee leven. Op en tussen de mosselen en oesters groeien zeewieren en leven slakjes, visjes en garnalen, die vervolgens weer door grotere vissen of wadvogels worden gegeten. Ze creëren geschikte leefomstandigheden voor zichzelf en voor andere soorten, en spelen zo een onmisbare rol in de voedselketen van de Waddenzee.
In de duinen van Terschelling, tussen Midsland aan Zee en West aan Zee vind je het Waterplak. In deze duinvallei staat bijna het hele jaar een laagje water. De ondiepe zoetwaterplassen trekken veel vogels aan. In deze periode doen de ouders het rustig aan in de duinvallei. Ze komen op krachten van het broedseizoen, ruien hun verenpak, zwemmen, lopen en eten wat. De jongen moeten nu zichzelf zien te redden en trekken de wijde wereld. Voor iedere vogelsoort een verhaal apart.
Bolle ruggen van enorme beesten die langzaam aan de oppervlakte komen. Zo omschreef de Engelse schrijver Erskine Childers eind 19e eeuw afgaand tij in de Waddenzee. Hij maakte nog meer notities toen hij over de Waddenzee zeilde. Opvallend detail: de stem die je hoort in dit filmpje is óók van een schrijver. Matthijs Deen is onder andere bekend van de bestseller De Wadden en heeft voor Dwaalfilm een aantal teksten geschreven en ingesproken.
Het water verlaat het wad. Op haar weg boetseert het geulen en tekent het patronen. Het water en zand van de Waddenzee staan nooit stil. Wat morgen land was is morgen zee en andersom.
Sommige vogels broeden in kuiltjes op het zand: strandbroeders. Het valt niet mee om hier jongen groot te brengen. Bij harde wind is het als broedende vogel lastig om te blijven zitten. Zodra je even weg bent, kan je nest met zand worden bedekt of worden eieren meegenomen door de wind. Als een sterke westenwind gepaard gaat met springtij, kunnen de nesten wegspoelen door de zee. Toch heeft het ook voordelen om op het strand te broeden.
In juni worden de pups van de gewone zeehonden geboren. Op de wadplaten zie je de dikke, bolle buiken van hoogzwangere vrouwtjes of schuifelen de eerste pups al rond. Ze moeten meteen kunnen zwemmen, want bij vloed komt de zandplaat onder water te staan!
De rosse grutto gebruikt de Waddenzee als tussenstop op zijn lange trektocht van West-Afrika naar zijn broedgebied in Siberië. In het waddengebied vreten ze zich in zo’n drie weken tijd zo vol met wadpieren dat zijn eigen gewicht bijna verdubbelt. Daarmee heeft hij genoeg reserve om in één keer door te vliegen. Zijn kleur verraadt hoe goed de grutto voorbereid is op de reis.
Jonge kluten kunnen direct lopen als ze uit hun ei kruipen. Ze zijn nog maar net opgedroogd, wanneer ze hun eerste voedsel moeten vinden. De stapjes op hun hoge poten gaan nog wel wat onzeker. Gelukkig blijven de ouders dicht in de buurt.
Weinig vogels hebben zo weinig ruimte tussen de nesten dan grote sterns. Op de grond broeden maakt ze erg kwetsbaar. Door op snavelafstand te blijven, zijn ze veiliger. Het gaat wel gepaard met het nodige bekvechten. Geluid aan!
Donderdag 21 januari 2021: De winter van 1795
