Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Ontdekken Smaak van de Wadden Zuivel
Eén dag meelopen op de biologisch-dynamische zuivelboerderij Waddenmax bij het Groningse Hornhuizen en de coronacrisis lijkt heel ver weg. Mieke Frijters: ‘Het is hier nu niet anders dan anders. We waren altijd al op ons eigen eilandje aan het werk.’
Het waait stevig. Boven het Lauwersmeer lijken een paar kitesurfers door de lucht te zweven. Kleine zandstormpjes trekken over de gortdroge akkers van het Groninger land. Boerenlandwegen voeren ons steeds noordelijker het vlakke landschap in. Tot we niet verder kunnen. Daar, aan een oude zomerdijk uit 1717, vind je Waddenmax.
‘Er staat hier altijd een zeebries’, zegt Ben van Tilburg. ‘Dat is lekker voor koeien. Ook bij dertig graden blijven mijn dieren gewoon doorweiden. Landinwaarts zouden ze bij dat soort temperaturen liever onder een boom liggen.’ Van Tilburg kan het weten, want hij woonde niet altijd aan zee. ‘Met mijn vader hield ik koeien bij Hagestein aan de Lek. Vanwege het project “Ruimte voor de rivier” moesten we daar weg.’ Met een grondboor trokken vader en zoon door heel Nederland op zoek naar nieuw land. Bij Hornhuizen haalde de grondboor vruchtbare zeeklei met schelpjes omhoog. Het land waar de melkkoeien nu op weiden was vroeger Waddenzee. Het werd in 1872 ingepolderd.
Uniek is ook de ruimte. ‘We hebben nu zoveel land, dat we gemakkelijk over konden stappen naar een biologisch-dynamische werkwijze. Die manier van werken past bij ons.’ Mieke vult aan: ‘Wij werken hier in een hele pure cirkel. Onze koeien produceren mest, die zorgt voor het product wat groeit op het land, dat eten de koeien weer op, die geven melk en dat verwerken we tot een eindproduct.’
De koeien – een mix van Fries Holstein en Groninger Blaarkop – hebben allemaal hun hoorns nog en zijn zo veel mogelijk buiten. Een beetje indrukwekkend is het wel, als een van de koeien nogal enthousiast op ons af komt rennen. ‘Dat is Nicky, die is altijd een beetje vervelend’, zegt Ben. Nee, dan beter koe Lisa. Die laat zich uitgebreid knuffelen en op de foto zetten. ‘Mijn oudste dochter weet als geen ander kalfjes tam te krijgen. Daar hou je altijd plezier van als boer, dat ze makkelijk met je meewerken.’
Vanaf april staat al het jongvee permanent op de kwelder. ‘Ik huur nu zo’n 30 hectare kwelder. Mijn pinken kunnen daar wel tot in november staan.’ Sinds 2012 maken koeien onderdeel uit van een kwelderherstelprogramma in Groningen. ‘Woekerende zeekweek was hier een probleem. Onze koeien eten van allerlei soorten plantjes de topjes af.’ Niet alleen zorgt dat voor meer variatie in planten en daarmee meer vogels, voor de koeien zelf is het rondlopen op een kwelder ook heel goed. ‘Doordat de grond hier wat zachter is, moeten ze flink hun spieren gebruiken. Daar worden ze sterk van.’ Dan is het tijd om te kijken in de eigen zuivelmakerij. Bens moeder Annelies zit op een krukje voor een grote metalen bak. ‘Hierin hebben we de melk een paar seconden tot 72 graden verwarmd. Dan is het voldoende gepasteuriseerd.’ Het is een prachtig, bijna ouderwets plaatje. In witte laarzen en blauwe zomerjurk worden met de hand tientallen flessen met melk gevuld. ‘Er is wel een vulmachine maar dat knoeit zo.’ De yoghurt staat al klaar en straks zal er halfvolle melk worden gemaakt. ‘Daarvoor hoeven we de volle melk alleen maar af te romen.’ De dagen erna zijn de karnemelk, kwark en kaas nog aan de beurt.
Op de boerderij werkt zo de hele familie samen. Mieke: ‘Er is een mooie balans tussen het land en de koeien. Een rijk leven zo met de familie bij elkaar. Ik kan ’s ochtends een rondje fietsen en niemand tegenkomen. De stilte en rust hier maakt dat elke dag voelt als vakantie.’ Ook wij rijden die avond in vakantiestemming terug naar huis. De fles melk die we meekregen, drinken we onderweg op. Kleine klontjes room in de eerste slokken verraden dat die niet is bewerkt. In stilte genieten we van de pure smaak van het Groninger land.
