Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Ontdekken Reisverhalen Marianne
Nog voordat we aan boord gingen was er al heel wat overleg over de tocht. Wie gaan er nog meer mee? Wat mag ik verwachten? En nog belangrijker, wat moet ik aan? De temperaturen zijn op de woensdag voor de race ‘laag voor de tijd van het jaar’. Op donderdag ziet het er naar uit dat we het weekend onder een grijs wolkendek de Waddenzee zullen bezeilen. Voor zaterdag wordt er vooral heel veel regen voorspeld. Daarmee wordt de outfit nóg belangrijker en worden er links en rechts zeilpakken geleend. Op vrijdagavond zijn we helemaal klaar voor de Waddenrace 2019 en stappen aan boord van de Johanna Engelina. De klipper ligt voor de gelegenheid afgemeerd in Harlingen.
De Waddenrace is een wedstrijd voor traditionele zeilschepen met passagiers op het westelijke wad. Na de start vanuit de haven van Harlingen op zaterdagmorgen moeten de schepen in willekeurige volgorde de havens van Den Oever, Texel (Oudeschild), Vlieland en Terschelling aandoen om in de loop van zondag weer te eindigen in Harlingen. Alleen in de havens mag de motor worden gebruikt, voor de rest gaat alles onder zeil. Het bijzondere van deze tocht is dat de schipper zelf zijn route bepaalt. De verwachte weersomstandigheden en stroming zijn cruciaal in de tochtplanning. Varen op de Waddenzee betekent immers continue rekening houden met veranderende omstandigheden. Er wordt ook ’s nachts doorgevaren, waarbij goede navigatie door de soms smalle geulen en slecht zicht de tocht extra spannend maken. De schipper die het best weet te profiteren van wind, stroming en waterhoogten maakt dan ook de meeste kans op een goed eindklassement.
Al meteen als we vrijdagavond aan boord zijn, gaat het gesprek over de te varen route. De wind is ZZW toenemend. Het zal steeds harder gaan waaien met daarin ook flinke buien. Dat wordt bikkelen, weet ik uit ervaring. Qua route lijkt de keuze voorlopig te vallen op een rondje met de klok mee. Dus vanuit Harlingen eerst naar Texel en Den Oever om daarna het wad over te steken naar Vlieland en Terschelling. Toch is dit nog geen uitgemaakt zaak, en gedurende de avond worden alle opties gewikt en gewogen. Iedereen heeft apps met windvoorspellingen en waterhoogtes. En een mening. Met een biertje erbij levert dat een levendige ambiance op. Toch blijft de eerste optie voorlopig staan. Ook nadat ’s morgens om 07.30 het weerbericht van de Brandaris is uitgeluisterd, blijft het plan ongewijzigd. Dus hijsen we de zeilen en varen iets na 8 uur de haven van Haringen uit. De wedstrijd is begonnen en wij zetten koers naar Texel.
Als we de haven uitvaren schijnt de zon. Het is een mooie dag en het weidse wad strekt zich prachtig voor ons uit. Helaas hebben we er weinig oog voor. Het stellen en bedienen van de zeilen slokt alle aandacht op. Wij vormen een samengesteld gezelschap en het kost even tijd om op elkaar ingespeeld te raken. We varen dit weekend met een paar ervaren zeebonken aan boord, maar er zijn ook veel nieuwe gasten. En ook al kun je goed zeilen, zo’n schip met kluivers, een fok, bezaan en grootzeil en bakstagen en zwaarden vereist kracht én kunde om deze, in de stevige wind die er inmiddels staat, te beheersen.
Als we in het zonnetje zitten te genieten van een welverdiend kopje warme koffie komt schipper Laurens Sinaasappel met een mededeling. De voorspelling van een toenemende wind met ’s avonds een forse 8 bft maakt hem ongerust. Hij wil met zijn ploeg ’s avonds in het donker niet in te zware weersomstandigheden komen. Dus wordt de koers verlegd naar Vlieland en Terschelling. We zijn even perplex, maar passen ons snel aan. Want omdat we nu een achterstand hebben ten opzichte van de andere schepen die ook deze route hebben gekozen, is het alle hens aan dek. En de spirit zit er meteen weer goed in! We kiezen de korte route over de plaat om zo snel mogelijk voor de wind naar Vlieland te zeilen. Met de huidige waterhoogte is het kielekiele of we wel over deze ondieptes kunnen varen. Om de Waardgronden goed over te komen moet uiteindelijk de gehele bemanning naar de boeg van het schip om ervoor te zorgen dat het schip zo min mogelijk diepte maakt. De wind doet de rest want die is inmiddels flink toegenomen. En met een forse 6 bft en een flinke bui in onze nek stormen we op de haven van Vlieland af.
Vlak voor de haven moeten alle zeilen in sneltreinvaart naar beneden en maken we ons klaar voor de eerste melding. Onze runner sprint in de haven naar het havenkantoor om de vereiste selfie te maken en het codewoord door te bellen. Om wind en stroming te behappen varen we daarna in volle vaart de haven van Vlieland weer uit. Het is pittig gaan waaien als we ons zeil weer zetten om op weg naar Terschelling te gaan. In het zeegat tussen Vlieland en Terschelling ontmoeten stroom en wind elkaar. Dat zorgt voor flinke deining. Om het veilig te houden met onze voordewindse koers zetten we de bulletalie erop. Deze stevige lijn houdt het zeil op zijn plek terwijl het schip over de golven danst. Want dat doen we. Een mooier woord kan ik er niet voor vinden.
In volle vaart denderen we het smalle Schuitegat in en niet veel later zien we de Brandaris op bakboord. We weten dan dat het niet ver meer is naar de haven van Terschelling. Ook daar hebben we rap de zeilen gestreken. En als we in de luwte afmeren, stopt het met regenen en breekt de zon weer door. Even tijd voor een vroege lunch aan dek. Het is nog geen 12 uur, maar voor ons gevoel hebben we er al een hele dag opzitten. Hoewel het in de haven met wat zon prima weer lijkt, weten we dat het die avond flink zal gaan spoken op het wad. En de beslissing die al een tijdje in de lucht hing, valt. De schipper laat ons weten dat hij het niet verantwoord vindt om de wedstrijd vanavond en vannacht door te zetten en dus trekken we ons terug uit de wedstrijd.
Er wordt niet lang getreurd om het besluit. We hebben een prachtige tocht gemaakt, we zijn op een schitterend Waddeneiland én de zon schijnt. Er wordt gezellig gewandeld en verpoost. De cafés doen goede zaken. En na een heerlijke zeilershap van onze kok Kim genieten we nog even van het gezellige West-Terschelling. Als we ’s avonds terug aan boord gaan staat het water hoog en giert de wind door de verstaging. Het stormt en regent. En wij vinden het prima dat we in de haven liggen. Op zondagmorgen worden we weer met een zonnetje wakker. Nadat we de haven verlaten hebben zetten we de zeilen. De wind is afgenomen tot een prettige 5 bft. Met vol zeil zetten we koers naar Harlingen. Sporadisch krijgen we berichten door van de andere schepen. De Overwinning – what’s in a name? – was als eerste op zaterdagavond alweer terug in Haringen. Twee schepen zijn vastgelopen voor Vlieland, maar met hoog water zijn die inmiddels weer onderweg. Enkele andere schepen hebben ook opgegeven.
Via het Schuitegat, de Vliestroom, het Inschot en de Blauwe Slenk koersen we zuidwaarts. Het is super zeilweer en onze ploeg wordt zo langzamerhand een geoliede machine. Omdat we nu tegenwind hebben, moeten we heen en weer kruisend ons doel bereiken. Als de wind nog wat afneemt, gaat de vaart er een beetje uit. En dat kunnen we wel waarderen. Het is inmiddels schitterend weer geworden en we profiteren optimaal van het opkomende water. De sfeer is ronduit ontspannend te noemen en we genieten van warme soep en broodjes in een prachtig decor van de Waddenzee. Pas vlak voor Harlingen gaat het tij kenteren. Dat is ook het moment om de motor aan te zetten en wij doeken de zeilen nog een keer op. Dat we niet de hele wedstrijd uitgevaren hebben is jammer. Maar we hebben veilig en met heel veel plezier twee prachtige zeildagen op het wad gehad. Want ook al denk je het wad te kennen, de elementen zorgen ervoor dat het elke keer weer anders is. En ik ben het helemaal eens met Astrid als ze zegt “het is nooit slecht weer op het Wad”.
Marianne Wildenberg – 4 november 2019
Voor het eerst gaat Astrid van de Weijenberg mee aan boord met de Waddenrace. Astrid is wethouder in Monnickendam en liefhebber van het wad. Sinds 2016 is ze lid van de ledenraad van de Waddenvereniging. Astrid vond het fantastisch om dit avontuur op de Waddenzee mee te maken. Ze was onder de indruk hoe snel je met een groep relatief onbekenden tot een hecht team groeit. “Wij denken dat we zo modern zijn als we onze energie uit wind halen. Maar wanneer je met een klipper met windkracht 6 in het zeegat tussen Vlieland en Terschelling vaart weet je pas echt wat kracht is. Steeds opnieuw moet je je oriënteren, al zeilend op de Waddenzee. Haal je even een kopje koffie beneden, dan ligt Griend ineens weer ergens anders.”
Astrid van de Weijenberg (Ledenraad Waddenvereniging)
