Vijf vragen over wildplukken in de waddennatuur
Van eetbare paddenstoelen en kokkels tot cranberry’s en zeekraal: de natuur is een rijke voorraadkast vol delicatessen. Maar is het wel toegestaan om te winkelen in het wild? Wat zijn de regels? En hoe verantwoord is het?
1. Wat is er zo leuk aan wildplukken?
Een kop thee maken van zelfgeplukte dennennaalden, wat blaadjes zeesla voor op je boterham of een handje cranberry’s onderweg: wildplukken geeft een extra dimensie aan struinen door de natuur. En gezien het grote aantal wildplukboeken en -cursussen wordt het steeds populairder. Volgens experts zorgt wildplukken voor een diepere verbinding met de natuur. Sommigen ervaren een soort oergevoel bij het eten van een zelfgeraapt kostje van planten die niet in winkels verkrijgbaar zijn. En anderen vullen heel pragmatisch hun menu aan met gratis bosbessen of tamme kastanjes uit de natuur. Wildplukken gaat niet altijd over het plukken van bijzondere soorten of een volledige maaltijd, ook het meenemen van kastanjes of blaadjes om mee te knutselen valt onder wildplukken.
2. Is wildplukken verboden?
Het korte antwoord is: ja. Wildplukken valt volgens de wet onder stroperij en kan je een boete opleveren van meer dan 4.000 euro. Toch prijzen de VVV’s op de eilanden het wildplukken van zeesla en lamsoor aan, en er zijn zelfs boswachters die wildplukwandelingen geven. Hoe kan dat dan?
In de praktijk is het verbod genuanceerder. Staatsbosbeheer gedoogt wildplukken voor eigen gebruik en hanteert ‘als uitgangspunt een hoeveelheid van een 250 grams champignonbakje’. Maar: dat geldt niet in gebieden van bijvoorbeeld Natuurmonumenten. Soorten kunnen bovendien beschermd zijn en de plukmogelijkheden kunnen per gebied verschillen. Op Vlieland mag je bijvoorbeeld wel cranberry’s plukken, terwijl dat op Terschelling alleen is weggelegd voor vergunninghouders (en voor particulieren pas in de ‘napluk’).
Harde grens bij het gedoogbeleid is het plukken enkel voor eigen gebruik. Zeewier of duindoornbessen door je zelfgebrouwen bier of jam roeren, en die vervolgens verkopen, dát mag dus niet.
3. Zijn die regels niet een beetje overdreven?
Dat lijkt inderdaad onnodig; veel mensen verzamelen hoogstens een bakje bosbessen of een pluk zeesla. Maar dat geldt niet voor iedereen. Cantharellen, zeekraal, zeeaster (soms onder de naam lamsoor verkocht) en oesters worden beschouwd als delicatessen. Dat maakt het lucratief om erin te gaan handelen. De verzamelde buit wordt goed verkocht op markten of geleverd aan restaurants. Verser en lokaler kan immers niet! Dat mag dus niet. Met name in Zeeland worden regelmatig flinke boetes uitgedeeld voor het verzamelen van tientallen kilo’s schelpdieren. Recent zijn daar ook de regels voor het snijden van lamsoor en zeekraal aangescherpt, met name vanwege verstoring van vogels.
4. Een handje bramen kan toch geen kwaad?
Wel als iedereen een champignonbakje vol eten uit de natuur zou halen. Eetbare natuur is in de eerste plaats de voorraadschuur van dieren. En die voorraad kan snel slinken. Ook het plukken zelf is soms minder onschuldig dan het lijkt, bijvoorbeeld wanneer planten ontworteld raken. Het zijn vooral de bijwerkingen van wildplukken die grote impact kunnen hebben op de natuur. Het plukken kan leiden tot verstoring van dieren in het gebied, zoals vogels die er broeden of foerageren. En andere planten raken vertrapt door het plukken of rapen.
5. Kan wildplukken op een verantwoorde manier?
Wildplukkers zijn van mening dat je beperkt uit de natuur kunt oogsten. Belangrijk in de ‘wildplukethiek’ is dat je alleen plukt waar overvloed van is. Zorg er altijd voor dat er nog genoeg planten, zaden of vruchten staan voor de dieren. Verstoor daarbij geen dieren, vertrap geen andere planten en betreed geen verboden gebieden.
De Waddenvereniging ziet eten van het wad niet als vanzelfsprekende optie, omdat voedsel van dieren op het wad onder druk staat. Wadgidsen die tijdens een excursie kokkels opgraven, geven daarom niet meer standaard de optie om de kokkel ook te eten. De kokkel gaat na de uitleg weer terug de bodem in.
Het magazine WADDEN ook lezen?
Dit artikel is verschenen in het magazine WADDEN van maart 2025 en geschreven door Maartje Kouwen.
Ontvang 3x per jaar het (digitale) magazine WADDEN voor €32,50 met prachtige fotoreportages, interessante artikelen en speciale lezersvoordelen. Met jouw lidmaatschap help je het Waddengebied te beschermen.
Proefexemplaar aanvragen
