stekelbaars

Het korte liefdesleven van het stekelbaarsje

Wat doe je als je nakomelingen wilt? Juist ja, eerst een nestje bouwen en dan een vrouwtje zoeken. Althans, zo gaat het bij het stekelbaarsje. Het mannetje maakt er echt werk van. Zodra de dagen in het voorjaar gaan lengen, trekken scholen stekelbaarsjes van zout naar zoet water.

Territorium afbakenen

In het zoete water zondert het mannetje zich af van de groep en zoekt een geschikte plek om een nestje te bouwen. Eerst bakent hij zijn territorium af en begint een kuiltje te graven voor het nestje. Dat vult hij met restjes planten die aan elkaar worden ‘gelijmd’ met een kleverig stof, afkomstig uit zijn nieren. Daarbovenop komt een hoopje zand zodat er een heuveltje ontstaat waarin een tunneltje wordt gegraven. Rivaliserende stekelbaarsmannetjes die te dichtbij komen, worden zwaar bestreden!

 

Stekelbaars mannetje ‘op kleur’

Intussen komt het mannetje ‘op kleur’, dat wil zeggen zijn ogen worden lichtgevend blauw en zijn buikje wordt steeds roder van kleur. Hij trekt zijn mooiste paaikleed aan om de vrouwtjes te lokken. Als er dan een kuitrijp vrouwtje in de buurt komt, wordt het met een zig-zag dans verleid en liefkozend uitgenodigd om in het nest te kruipen. Daar duwt het mannetje met zijn snuit tegen haar dikke buik, zodat de eitjes vrijkomen. Dan wordt het vrouwtje verjaagd en verdwijnt door de achterdeur. Haar taak is volbracht. Aardig detail: vaak blijft het niet bij een vrouwtje en verleidt deze casanova nog meer vrouwtjes om hun eitjes in zijn nest te leggen.

 

Vader bewaakt het nest met eitjes

En de eitjes? Het aantal varieert van 20 tot 80. Die worden door het mannetje bewaakt en van vers water voorzien. Dat doet hij door met zijn borstvinnen te waaieren. Overigens worden de ‘slechte’ exemplaren eruit gesorteerd en het nest uitgewerkt. Al na 8 a 10 dagen kruipen de jongkies uit hun ei. Totdat ze zichzelf kunnen redden blijft de vader in de buurt om op te passen. Als ze in het najaar groot genoeg zijn, trekken ze met zijn allen naar zee, naar het zoute water.

Meer lezen en zien?

Lees dan de vermakelijke beschrijvingen in De Stekelbaars door Maarten ’t Hart (1978). In het laboratorium deed hij uitgebreid onderzoek naar het liefdesleven van de stekelbaars dat hij eenvoudig duidt met de termen ‘plakken, stampen, boren, klooien, baltsen en prikken’. Of bekijk de video over het liefdesleven van de stekelbaars.

Tip: Ontdek de Wadden