Standpunten
De Waddenzee is een uniek gebied op wereldschaal, beheerd en bestuurd op regionale schaal. Dat blijkt wel eens te wringen. Het is nodig om de Universele Waarden van de Waddenzee als Unesco werelderfgoed te blijven benadrukken bij bestuurders, bewoners, bezoekers en ondernemers van het Waddengebied en ver daarbuiten. Daarnaast is het nodig om kritisch de status van de Waddenzee te blijven volgen en waar nodig actie te ondernemen als blijkt dat initiatieven geen, of te weinig, rekening houden met het behoud van die Universele Waarden.
Baggeren en storten
Baggeren en het storten van baggerspecie is schadelijk voor de natuur en moet daarom zo veel mogelijk beperkt worden. Als er toch gebaggerd moet worden, moet dat zo gebeuren dat er zo min mogelijk ecologisch negatieve effecten zijn op de natuur. Bijvoorbeeld door de baggermethode aan te passen of alleen in de winter te baggeren.
Beheer
De Waddenvereniging onderschrijft de hoofddoelstelling voor de Waddenzee ‘de duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied en het behoud van het unieke open landschap.’ In uitwerking van beleid en vergunningverlening moet ervoor gezorgd worden dat achteruitgang van de natuur en het open landschap voorkomen worden. Daarnaast zijn er maatregelen nodig om de natuur te verbeteren. Het Natura2000-beheerplan moet een samenhangend pakket van verbetermaatregelen bevatten, die zorgen voor een robuuste natuur die zo goed mogelijk bestand is tegen bijv. klimaatverandering.
Energie
De Waddenvereniging steunt de energietransitie. Maar een natuurinclusieve energietransitie bestaat niet. Maatregelen die genomen worden om over te gaan op hernieuwbare energie schaden de natuur van de Waddenzee. Dat is erg, omdat de natuur al in een slechte staat is, vanwege de biodiversiteitscrisis die naast de klimaatcrisis bestaat. Toch staan we achter de transitie, want het alternatief (niets doen en doorgaan met fossiele brandstof) is nog slechter voor de natuur.
Zo kunnen we het beste omgaan met de energietransitie:
- Om te beginnen: we moeten collectief onze energiebehoefte verminderen.
- Wat er aan energiebehoefte overblijft, moet uit hernieuwbare energie
- Het lukt niet om energie op een hernieuwbare manier op te wekken en te distribueren zonder dat dat de natuur en het landschap van de Waddenzee en het Waddengebied schaadt. Wij zullen in alle gevallen pleiten voor de minst schadelijke optie voor zowel natuur als landschap. Voor landschap betekent dit bijvoorbeeld dat er zo veel mogelijk geclusterd moet worden rond bestaande plekken waar het landschap verstoord is.
- En bovendien: natuurherstel moet 2 keer zo hard gaan, nu er een onontkoombare drukfactor bijkomt.
Gaswinning
De Waddenvereniging is tegen winning van gas onder de Waddenzee.
Havens
Havens moeten zo min mogelijk effect hebben op de Waddenzee. Als havens aan de Waddenzee uitbreiden, dan moet dat niet in de Waddenzee gebeuren.
Industrie
De effecten van industrie aan de Waddenkust moeten zo minimaal mogelijk zijn. Emissies van vervuilende stoffen, geluid en licht, gebruik van koelwater en aantasting van het open landschap moeten zo veel mogelijk beperkt worden.
Kerncentrales
De Waddenvereniging is tegen kerncentrales in het waddengebied. De impact van een kerncentrale op het waddengebied is te groot. Het risico op problemen met een kerncentrale is klein, maar de gevolgen zijn zo groot dat we vinden dat we dit risico niet moeten nemen. De ontwikkeling van kerncentrales neemt zoveel tijd in beslag dat dit voor de energietransitie en het CO2-neutraal maken van de Nederlandse energieproductie te laat komt. Er is bovendien nog geen veilige opslag van kernafval gevonden.
Klimaatverandering
De Waddenvereniging ziet dat klimaatverandering een grote bedreiging is voor de Waddenzee. Klimaatverandering moet zo veel mogelijk tegengegaan worden. Daarnaast moet het ecosysteem van de Waddenzee zo robuust mogelijk worden gemaakt, zodat het tegen een stootje kan. Dit betekent dat er meer rust moet komen , meer ruimte voor de Waddenzee en een betere waterkwaliteit.
Kustverdediging
Voor de veiligheid én voor de natuur is een zo natuurlijk mogelijke kustverdediging het beste. Dit betekent zo min mogelijk harde structuren (zoals dijken met asfalt en steen en strekdammen) en meer zachte oplossingen. Brede, groene overgangszones hebben de grote voorkeur ten opzichte van hoge smalle dijken. . Daarbij moeten natuurlijke processen (eb en vloed, wind en stromingen) zo veel mogelijk en zo natuurlijk mogelijk hun gang kunnen gaan. Er wordt gekozen voor klimaatrobuuste natuurlijke oplossingen: we bewegen met de zee mee. Eventuele zandsuppleties voor het in stand houden van de basiskustlijn moeten geoptimaliseerd worden voor de natuurwaarden van de kust.
Militaire activiteiten
Waddenvereniging vindt dat de huidige vorm van militaire aanwezigheid onvoldoende rekening houdt met het kwetsbare karakter en de belevingswaarde van het gebied. Het effectgebied van het vliegen moet worden beperkt tot corridors waar moet worden gevlogen. De planning van oefeningen moet zijn afgestemd op het ritme van de natuur (getij, rui- broed- en trekperioden).
Natuurherstel
De onderwaternatuur van de Waddenzee is momenteel in een slechte staat en dus is herstel nodig. Om de natuur bij dit herstel te helpen zijn grote aaneengesloten, voor (een aantal) antropomorfe activiteiten gesloten, gebieden nodig. Een goede handhaving en monitoring van deze gebieden is van belang voor hun effectiviteit. Of er actief en/of passief aan herstel gewerkt wordt is afhankelijk van de situatie in het gesloten gebied. Dit moet dus ook apart getoetst worden.
Nieuwe leidingen en kabels
Voor de energietransitie is het nodig dat er minder fossiele brandstoffen gebruikt worden. Ook omdat klimaatverandering en zeespiegelstijging invloed hebben op het behoud van de Waddenzee. Dat de transitie gepaard gaat met het aanleggen van nieuwe kabels en leidingen voor het aanlanden van groene stroom of waterstof lijkt onontkoombaar. Daarbij is van belang dat er per saldo geen extra schade aan de Waddenzee toegebracht wordt. Om nieuwe kabels en leidingen mogelijk te maken, zal ander gebruik geschrapt moeten worden. Als dat niet lukt is het aanlanden van nieuwe kabels en leidingen langs welke route dan ook door de Waddenzee niet acceptabel.
Ondiepe delfstoffen (zand, slib, schelpen)
Zand, slib en schelpen moeten in de Waddenzee blijven. De zeespiegelstijging gaat steeds sneller, waardoor het steeds lastiger is voor de Waddenzee om voldoende mee te groeien. Als zand, slib en schelpen worden onttrokken, moet er extra zand en slib aangevoerd worden om hiervoor te compenseren. Voor slib geldt dat op dit moment niet duidelijk is óf en op welke schaal slibwinning ten koste gaat van het meegroeiend vermogen van de (trilaterale) Waddenzee. Hierover bestaat vooralsnog een kennislacune, en daarom moet het voorzorgsprincipe gehanteerd worden: bij twijfel niet doen. Voor schelpenwinning geldt dat dit ook een belangrijke habitat (dode schelpenbanken) weghaalt, schelpen van belang zijn voor de vorming van nieuwe schelpenbanken en de schelpen mogelijk ook van belang zijn vanwege hun bufferende werking tegen verzuring.
Open landschap
Het open landschap van de Waddenzee moet open blijven. Nieuwe bebouwing rond de Waddenzee moet laag blijven, zodat het geen invloed heeft op dat open landschap. Bebouwing in zee, op kwelders en op stranden is grotendeels verboden en moet zo veel mogelijk worden beperkt.
Rechten of geen rechten
De Waddenvereniging ziet dat, met de al bestaande wet -en regelgeving en de internationale verdragen die wij als Nederland ondertekend hebben, de Waddenzee al voldoende beschermd zou moeten zijn. Helaas zien we dit niet terug in de uitvoering van wet -en regelgeving. Als de Waddenzee als rechtspersoon bijdraagt aan betere bescherming van de Waddenzee, steunen we dit.
Regelgeving
De bescherming en herstel van de natuur van het Waddengebied en de Noordzee moet door nationale en internationale wet- en regelgeving worden veiliggesteld. Wij willen een adequate en bindende regelgeving zowel nationaal als internationaal en zien dat het huidige waddenbeleid onvoldoende van de grond komt. Daar moet-verandering in komen.
Scheepvaart en rampenbestrijding
De Waddenvereniging wil een zo veilig mogelijke scheepvaart op de Noord- en Waddenzee. Omdat een (scheeps)ramp nooit voor 100% kan worden uitgesloten, moet de Waddenzee optimaal worden beschermd door een adequate rampenbestrijding met voldoende materiaal en middelen en geschikt voor dit bijzondere gebied.
Toerisme en recreatie
Er moet ruimte zijn en blijven om op een verantwoorde manier van de waddennatuur te genieten.
Toerisme en recreatie in het Waddengebied moet daarom zoveel mogelijk regeneratief zijn; het gebied bij elk bezoek beter achterlaten dan voorheen.
Visserij
Visserij is alleen mogelijk als de natuurwaarden van de Waddenzee niet onherstelbaar worden aangetast. Elke visserijvorm is in onze ogen vergunning-plichtig.
Waterverontreiniging
De concentraties en hoeveelheden milieuvreemde stoffen in het water en de bodem van de Waddenzee dienen teruggedrongen te worden en uiteindelijk te verdwijnen.
Zoet-zout overgangen
Een actief herstel van geleidelijke, liefst grootschalige zoet-zoutovergangen, zonder dat de veiligheid van de kustbewoners in het geding komt, is van belang voor de Waddenzee. Het verbinden van het Lauwersmeer via een grootschalige zoet zout overgang is een belangrijke stap in herstel van de dynamiek en het verbinden van de Waddenzee met het achterland. Via oplossingen zoals de vismigratierivier kunnen waar zout en zoet gescheiden moeten blijven alsnog zoet-zout overgangen gecreëerd worden.
Zonering
De Waddenzee kent vele vormen van medegebruik die verstorend werken op de natuurlijke ontwikkeling van het gebied. Om de beschermde natuurwaarden goed te beschermen en beschadigde natuur de mogelijkheid te bieden te herstellen, moet als start rust worden geboden. Door specifieke rustgebieden aan te wijzen waar medegebruik is gelimiteerd of verboden ontstaat de gewenste rust op de zeebodem of voor verstoringsgevoelige soorten. De Waddenvereniging is van mening dat de huidige stapeling van effecten te hoog is en grotere gebieden moeten worden aangewezen waar meer of absolute rust wordt geboden. Aansluitend op internationale literatuur is de Waddenvereniging van mening dat minimaal 30% van de Waddenzee, voor bodemberoerende activiteiten, moet worden gesloten om natuurherstel op ecosysteemniveau mogelijk te maken. Daarbij zet de Waddenvereniging in op het sluiten van grote aaneengesloten gebieden tot op het niveau van een komberging zodat de maximale diversiteit van habitats wordt beschermd en controle en handhaving in de praktijk mogelijk is.
Zoutwinning
De Waddenvereniging is tegen zoutwinning onder het wad. De bodemdaling die dit tot gevolg heeft, dreigt wadplaten in het westelijk deel van de Waddenzee tussen Harlingen en de eilanden continu onder water te zetten, wat tot een gebrek aan voedsel voor de wadvogels leidt. De zandhonger die door bodemdaling ontstaat, heeft zandafslag bij de eilanden tot gevolg.