Staat van de Wadden schetst zorgwekkend overzicht van soorten en leefomstandigheden

Het gaat niet goed met de natuur in het Nederlandse deel van de Waddenzee. Dat blijkt uit de maandag 23 juni gepresenteerde 'Staat van de Wadden' van de Waddenacademie in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Dit is het eerste uitgebreide en integrale overzicht van hoe het gaat met soorten en leefomstandigheden in het gebied. De conclusie is zorgwekkend: het grootste deel van de onderzochte natuurwaarden voldoet niet aan de norm, of laat zelfs een verslechtering zien. Het rapport laat zien dat daadkrachtig natuurherstelbeleid in de Waddenzee hard nodig is.

De Staat van de Wadden heeft voor 238 indicatoren bekeken hoe het met de Waddenzee gaat. Dit zijn soorten zoals vogels, zeehonden, garnalen en kokkels, maar ook milieufactoren zoals (water)temperatuur (klimaatverandering), vervuiling bijv. zware metalen als arseen en kwik, slib in de bodem en zuurstofgehalte.

Voor elk van de 238 onderdelen is gekeken naar de trend over de afgelopen 12 jaar en de referentiewaarde: hoe de situatie zou moeten zijn in een gezonde Waddenzee. Van de 238 onderzochte indicatoren scoort:

• 34% (82 indicatoren) slechter dan de norm én verslechtert nog steeds;
• 4% (10 indicatoren) scoort slecht, maar laat wel verbetering zien;
• Slechts 32% (75 indicatoren) gaat goed én laat verbetering zien;
• 2% (5 indicatoren) gaat goed, maar laat verslechtering zien.
• 28% (66 indicatoren) is nog onvoldoende onderzocht om conclusies te trekken.

Het Ministerie van LVVN gaat de ‘Staat van de Wadden’ gebruiken als basis voor het nieuwe Beleidskader Natuur Waddenzee, dat de (cumulatieve=optelsom) impact van gebruik op de natuur van de Waddenzee in beeld brengt en waar mogelijk terug gaat brengen. Zodat ecologie en economie weer met elkaar in balans komen. De volgende stap is in beeld brengen en afwegen door welke (optelsom van) economische activiteiten en andere factoren zoveel indicatoren slecht scoren, zodat gerichte maatregelen genomen kunnen worden, en de schadelijkste activiteiten in de toekomst niet meer toegestaan worden.

Samenwerkende natuurorganisaties in het Waddengebied* vinden het goed dat het ministerie met het Beleidskader Natuur Waddenzee stappen wil zetten richting herstel van de Waddenzee en zien uit naar het afwegingskader. Maar de urgentie is groot: er mag geen tijd verloren gaan. Een gezonde en rijke Waddenzee vraagt om ambitie, duidelijke keuzes en snelle actie.

De Waddenvereniging werkt al jaren aan oplossingen voor de verslechtering van de natuur in de Waddenzee – het enige natuurlijke werelderfgoed van Nederland. We zetten ons onder meer in voor een minder schadelijke visserij, het voorkomen van nieuwe mijnbouw en de aanpak van vervuiling en verstoring.

Onze kennis en voorstellen delen we actief met het ministerie, onder andere in de aanloop naar het Beleidskader Natuur Waddenzee. Ook denken we mee bij ander relevant beleid, zoals de uitwerking van de natuurherstelverordening. Juist vanwege de unieke, internationaal erkende waarde van de Waddenzee dringen we aan op krachtig beleid dat écht verschil maakt.

Die oproep wordt breed gedragen: uit recent onderzoek van Ipsos I&O, uitgevoerd in opdracht van de Waddenvereniging, blijkt dat driekwart van de Nederlanders het belangrijk vindt dat de Werelderfgoedstatus van de Waddenzee behouden blijft – en dat de regering zich hiervoor actief moet inzetten. Toch laat de Staat van de Wadden zien dat die inzet tot nu toe tekortschiet. Waar zoveel Nederlanders om geven, gaat nog altijd achteruit.

*De Coalitie Wadden Natuurlijk bestaat uit: de Waddenvereniging, Vereniging Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, It Fryske Gea, Het Groninger Landschap, Landschap Noord-Holland, Stichting WAD