12x huiswerk voor de Nederlandse regering

Een paar weken geleden besloot UNESCO dat de Duitse en Nederlandse regeringen de Werelderfgoedstatus van de Waddenzee op het spel zetten als zij mijnbouw onder de Waddenzee blijven toestaan. Niet alleen mijnbouw baart het Werelderfgoedcomité zorgen, maar ook de voornemens om stroomkabels door de Waddenzee aan te leggen.

World Heritage in Danger

Het betreft hier een eerste besluit binnen het UNESCO-verdrag in een procedure die, indien Staten een besluit van UNESCO niet nakomen of niet tijdig rapporten, ertoe kan leiden dat de Waddenzee mogelijk bij een eerstvolgende bijeenkomst volgend jaar van het Werelderfgoedcomité aangemerkt kan worden als World Heritage in Danger.

12 opdrachten om te kunnen voldoen aan het UNESCO-verdrag

Om dat te voorkomen moet de Nederlandse regering aan een flink aantal voorwaarden gaan voldoen. De 'huiswerkopdrachten' van UNESCO zijn niet gering. We hebben de opdrachten zoals verwoord in het besluit van UNESCO op een rijtje gezet:

1. 'Iedere extractieactiviteit nabij de site moet uitgebreid worden beoordeeld in overeenstemming met de Guidance and Toolkit for lmpact Assessment in a World Heritage Context (Leidraad en toolkit voor effectbeoordeling in de context van werelderfgoed), en mag alleen worden goedgekeurd als uit de beoordelingen blijkt dat de activiteit geen negatief effect zal hebben op de Uitzonderlijke Universele Waarde (Outstanding Universal Value, OUV) van de site.' Dat betekent in onze ogen: nieuw huiswerk.
2. 'Met bezorgdheid wordt opgemerkt dat in de documenten inzake de milieueffectbeoordeling van de gaswinning bij Ternaard die de lidstaat op 21 juli 2022 heeft ingediend, niet uitgebreid aandacht wordt besteed aan de OUV van de site.' Dat betekent in onze ogen: huiswerk opnieuw doen.
3. '... vastgesteld moet worden of [het 'hand aan de kraan'-monitoringmechanisme] van kracht blijft in het licht van onzekerheden op de lange termijn, waaronder de stijging van de zeespiegel als gevolg van de klimaatverandering en het tempo waarin natuurlijke sedimentatie wordt geaccrediteerd.' Dat betekent in onze ogen: nieuw huiswerk.
4. '... verzoekt lidstaat Nederland zorg te dragen voor eventueel benodigde aanpassing van het 'hand aan de kraan'-monitoringmechanisme zodat rekening wordt gehouden met deze onzekerheden.' Dat betekent in onze ogen: extra huiswerk.
5. 'Met betrekking tot offshore windenergie ... moeten de lidstaten worden aangemoedigd gebruik te maken van de online Guidance for Wind Energy Projects in a World Heritage Context (Leidraad voor windenergieprojecten in de context van werelderfgoed) bij het plannen van deze projecten en het beoordelen van de effecten ervan.' Dat betekent in onze ogen: nog een keer goed het ingeleverde huiswerk doornemen of het klopt.
6. 'De drie landen wordt aanbevolen het Werelderfgoedcentrum en de IUCN een overzicht, met passende kaarten, te verschaffen van alle huidige en geplande extractieactiviteiten binnen en buiten de site.' Dat betekent in onze ogen: extra huiswerk voor alle drie de landen.
7. 'Ook wordt aanbevolen dat [de drie landen] een gezamenlijke Strategische Milieubeoordeling ten uitvoer leggen om de cumulatieve effecten van deze meervoudige ontwikkelingen op de OUV te beoordelen voordat wordt verdergegaan met het van geval tot geval toestaan van afzonderlijke projecten.' Dat betekent in onze ogen een grote extra huiswerkopdracht en waarschuwing dat tot nu toe vertoond gedrag niet langer is toegestaan.
8. 'Het is van belang dat de lidstaten een strategische, proactieve en vooruitziende beheersaanpak hanteren met het oog op de besluitvorming, de verslaglegging en het beheer van de mogelijke cumulatieve effecten van deze ontwikkelingen, teneinde de site en zijn OUV te beschermen.' Ook dat zien wij als flink veel nieuw huiswerk.
9. 'Verzoekt lidstaat Nederland geen verdere extractieprojecten goed te keuren.' Dat betekent in onze ogen nieuw en spoedeisend huiswerk.
10. 'Verzoekt de lidstaat [Nederland] aanvullende studies in te dienen over het voorgestelde traject dat offshore installaties voor windenergie moet verbinden met het vasteland, met nadrukkelijke aandacht voor de OUV van de site.' Ook dat betekent in onze ogen extra huiswerk.
11. 'Verzoekt de lidstaten vóór 1 februari 2024 een bijgewerkt rapport over de staat van instandhouding van de site in te dienen bij het Werelderfgoedcentrum.' Dat betekent in onze ogen een heldere datum waarop alles ingeleverd moet worden.
12. 'Verzoekt de lidstaten een gezamenlijk rapport over de tenuitvoerlegging van het bovenstaande in te dienen ter beoordeling door het Werelderfgoedcomité tijdens zijn 46^e zitting.' Dat betekent ook een uitvoeringsplan van al het huiswerk.

Al met al maar liefst twaalf stevige opdrachten en voorwaarden voor zowel Nederland alleen als de drie landen samen. Het betekent ook dat een goed uitvoeringsplan gepresenteerd moet worden. Brief aan de minister In een brief aan de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit brengen wij nogmaals de urgentie aan de orde voor het goed en tijdig inleveren van al dit ‘huiswerk’. Het meest concrete verzoek aan Nederland is om geen verdere extractieprojecten goed te keuren. Er moet nog een besluit worden genomen over de vergunning voor een nieuwe gaswinning onder de Waddenzee tussen Ternaard en Ameland. Eerder stemden VVD, D66, CDA, PVDA, SP, GroenLinks, PvdD, Christen Unie, DENK, Volt, BBB, Bij1, Fractie de Haan en Omtzigt al voor het niet verlenen van deze (en andere nieuwe) vergunning(en).