Minister kan wél vaarroute sluiten

De Tweede Kamer dwong vorig jaar december met een motie onderzoek af naar het verbieden van de zuidelijke vaarroute boven de Waddeneilanden voor grote containerschepen. Minister Cora van Nieuwenhuizen maakte deze maand de uitslag van dat onderzoek bekend. In haar eentje kan de Nederlandse regering deze vaarroute niet afsluiten, maar samen met Duitsland zijn er mogelijkheden. Toch onderneemt de minister voorlopig geen actie. Alleen als de uitslag van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid er aanleiding toe geeft, kan dat nog veranderen. ‘Zo’n procedure kan jaren duren’, schrijft de minister aan Kamer. Juist daarom vindt de Waddenvereniging dat er nu wél actie ondernomen moet worden.

Bijzonder kwetsbaar zeegebied

Een aantal punten in de brief van de minister vallen op. Zo wordt alleen ingegaan op de (on)mogelijkheden die het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS) biedt. Volgens de Waddenvereniging ontbreekt daarbij het belangrijkste punt. De VN organisatie die op internationaal niveau afspraken tussen lidstaten om de scheepvaart zo veilig en milieuvriendelijk mogelijk te maken, heeft in 2004 de Waddenzee aangewezen als bijzonder kwetsbaar zeegebied (Particularly Sensitive Sea Area/PSSA). Op basis daarvan kunnen regeringen maatregelen nemen om hun zeeën te beschermen tegen de gevolgen van de scheepvaart.

Scheepvaart al eerder ingeperkt

Al eerder heeft Nederland beperkende regels gesteld voor de zuidelijke scheepvaartroute vlak boven de Waddeneilanden. Reden hiervoor was de wens van Duitsland en Nederland om grotere, met bepaalde stoffen geladen schepen, verder uit de kust te laten passeren. Zo is het sinds 1997 voor tankers boven de 10.000 grostonnage – de maat om de grootte van een schip uit te drukken –  verplicht om niet de zuidelijke route, maar de noordelijke diepwaterroute te bevaren. Het aan de grond lopen van de tanker tanker Braer bij de Shetland eilanden (in 1993) was destijds de belangrijkste aanleiding voor het inperken van de scheepvaart. Mede op voorstel van Nederland werd de internationale regelgeving aangepast om het gebruikmaken van scheepvaartroutes – ook buiten de territoriale wateren! – verplicht te kunnen maken voor bepaalde of alle schepen.

Veiliger scheepvaart beloofd

Op 10 januari 2019, tijdens de nasleep van de gevolgen van de containerramp, bezocht onze minister het getroffen waddengebied. Op dat moment beloofde de minister aan de directeur van de Waddenvereniging, Lutz Jacobi dat Nederland zich internationaal zal inzetten in voor veiliger scheepvaart om het waddengebied beter te beschermen. Op basis van deze belofte en de ramp met de MSC Zoë dringt de Waddenvereniging er bij de minister op aan om niet te langer wachten, maar net als in 1993 samen met Duitsland actie te ondernemen.