Werken met de duinnatuur levert op alle fronten winsten op

De Nederlandse kust erodeert van nature. Als we daar niet op reageren, dan wordt de Nederlandse kust jaar na jaar stukken smaller. Daarom vult Rijkswaterstaat zand aan met zandsuppleties. Maar hoe beïnvloedt dit de zeereep, oftewel de duinen? En hoe kun je de duinen het beste beheren? Deze thema’s onderzoekt Stéphanie IJff van Deltares in het kader van het project Natuurlijk Veilig. De Waddenvereniging is een van de partners in dit project. Wat heeft ze tot nu toe ontdekt?

De afgelopen jaren hebben Stéphanie en haar collega’s gekeken naar zowel bestaande, historische data als nieuwe data (onder andere uit hoogtekaarten en luchtfoto’s) over zandsuppleties en duinen. ‘We hebben daarin gekeken naar geavanceerde correlaties. Veranderen de duinen rondom plekken waar in de vooroever is gesuppleerd?’ De eerste, voorzichtige conclusie luidt dat dit inderdaad zo lijkt te zijn. Stéphanie: ‘Vanaf de jaren ’90 neemt het volume van vooroeversuppleties langs de Nederlandse kust sterk toe. Tegelijkertijd groeit ook het volume van de duinen. Dit ondersteunt de hypothese dat de toename van het volume in de zeereep (deels) veroorzaakt wordt door het uitvoeren van suppleties.’

Dynamiek in de duinen

Deze conclusie is nog maar een deel van het werk. ‘We weten nu dat duinen groeien door zandsuppletie. Tegelijkertijd zien we dat de duinen dynamischer worden en dat een deel van het zand ook áchter de zeereep terecht komt. We weten nog niet hoe de verschillende factoren daaraan bijdragen.’ Dat onderzoekt Stéphanie de komende tijd door verdere samenhang te ontdekken in de data. Gevolgen voor natuur en veiligheid Door openingen tussen de duinen te creëren – zogenoemde kerven – ontstaat een afwisselender duingebied, met meer hoogteverschillen, duinpannen en meertjes. Hier vinden meer verschillende dieren en planten hun leefgebied. ‘Om dit effect van extra zand op de natuur te onderzoeken, gaan we op verschillende plekken langs de kust in detail de gevolgen voor de biodiversiteit bestuderen. We werken daarvoor nauw samen met de duinbeheerders, zij kennen immers hun gebied het beste.’ Tegelijkertijd helpen de kerven wellicht tegen hoog water. ‘Dat laatste komt doordat de kerven ervoor zorgen dat zand dieper het land kan binnendringen. Dit zorgt ervoor dat duinen breder worden en daarmee steviger. De verdedigingswal wordt versterkt.’

Tastbare, mooie resultaten

Het onderzoek leverde tot nu toe het inzicht op dat op specifieke plekken de natuur haar gang laten gaan, meerdere belangen dient. Een belangrijke les die op verschillende plekken al in de praktijk is gebracht. ‘Hier willen we nog ontdekken welke vorm zo’n kerf het beste kan hebben. Maar de eerste effecten zijn bemoedigend. Leuk om te zien dat ons onderzoek tot zulke tastbare, mooie resultaten leidt!’

Lees hier meer over de tussentijdse resultaten van het onderzoek van Deltares.