Grote zorgen olievlek voor Waddenzee

De Waddenvereniging maakt zich grote zorgen over de olievlek boven Texel die op dit moment richting de Waddenzee drijft en is kritisch over de inzet die wordt geleverd om de olie op te ruimen. Specialist Ellen Kuipers: ‘Met oefeningen worden soms vier schepen ingezet door Rijkswaterstaat. Nu er echt problemen zijn, is er maar één schip die olie de opruimt. Sinds vanmiddag vaart een ander schip door de olie heen om het sneller te laten verdampen.’ Deze laatst methode is volgens Kuipers niet het probleem oplossen, maar uitstellen. ‘De olie raakt hierdoor in kleine druppeltjes in de waterkolom, maar zal met een watertemperatuur van 6 graden Celsius niet sneller verdampen of worden afgebroken. Vroeg of laat komt deze olie weer aan het wateroppervlak.’ De autoriteiten moeten nu juist alles op alles zetten om te voorkomen dat de olie zich nog verder verspreidt.

Waarom snel opruimen zo belangrijk is

Op de Noordzee kunnen diepstekende schepen met veegarmsystemen de olie vrij eenvoudig opruimen. Op de ondiepe Waddenzee is dit niet mogelijk. De getijdenwerking zorgt bovendien voor een sterke stroming op sommige plekken in de Waddenzee. Hierdoor zijn olie kerende schermen niet effectief. Extra kwetsbare gebieden kunnen dus niet zomaar even afgesloten worden.

Gemiddeld twee keer per dag vallen grote delen van de Waddenzee droog. De wadbodem is vol leven. Juist dit rijke bodemleven is een van de bijzonderheden van de Waddenzee. De vele bodemdiertjes graven evenzoveel gangetjes in de zeebodem. Op deze manier vormt de zeebodem tijdens een olieverontreiniging een soort spons die zich volzuigt met olie. De bodemdiertjes gaan dood en de olie is zit verstopt in de zeebodem. 

Kortom, op de Noordzee is een supersnelle inzet van menskracht en materieel is een vereiste om te voorkomen dat de olie in ons enige natuurlijk werelderfgoed terechtkomt . 

De gevolgen voor de natuur

Alle alarmbellen zijn afgegaan bij de Waddenvereniging, die zich grote zorgen maakt over de gevolgen van olie op het zeeleven. Hoewel olie van oorsprong een natuurlijke stof is, kan het heel schadelijk zijn voor het milieu.

Olie bestaat van nature uit giftige bestanddelen (aromaten) en is opgebouwd uit een mengsel van verschillende stoffen. De lichte bestanddelen zijn het meest giftig, deze kunnen op dit moment veel effect hebben op het jonge nieuwe leven in zee, zoals larven en eitjes van schelpdieren, kreeftachtigen, vissen en allerlei andere soorten. De zware bestanddelen van olie zijn kleverig en kunnen zee, kust en stranden bedekken waardoor vele planten en dieren om het leven komen.

Ook kleine hoeveelheden olie kunnen al grote gevolgen hebben. Een druppel olie zo groot als een 20 cent munt kan een vogel doden. Eén druppel olie maakt het waterdichte verenkleed van de vogel lek. Hierdoor verliezen ze hun thermische isolatie, drijfvermogen en stijgkracht. Bovendien zullen ze proberen hun verenkleed schoon te maken, waarbij ze de giftige olie binnen krijgen. 

Waddenzee Werelderfgoed onvoldoende beschermd

De Waddenvereniging vindt dat politiek Den Haag snel meer garanties in het leven moet roepen om te voorkomen dat de Waddenzee nog langer wordt bedreigd door grote vrachtschepen die olie of containers verliezen. De volgende vijf punten moeten in ieder geval worden geregeld:

1. Eén beheerautoriteit die de rampenbestrijding op zich neemt.
2. Een goed rampenplan voor alle soorten scheepvaartincidenten
3. Hulp van vrijwilligers van vissers, wadlopers, terreinbeheerders geïntegreerd in deze plannen.
4. Geen milieugevaarlijke scheepvaart en onveilige containervaart vlak langs de Waddenzee
5. Snelle actualisatie van de nu nog vigerende Capaciteitnota 2006-2010 van Rijkwaterstaat: Om kwetsbare zee- en deltagebieden te beschermen.

In deze laatste nota staat dat Nederland een bestrijdingscapaciteit heeft om voor de Waddenkust in twee dagen 2000.000 liter olie op te ruimen. Op dit moment zijn we bijna 1 dag bezig en is de 17.000 liter nog niet uit de Noordzee. 

Foto: Rijkswaterstaat, gemaakt tijdens driedaagse oliebestrijdingsoefening Olie Alert Waddenzee in 2017

Lees verder in ons dossier Rampenbestrijding