Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Plastic afval bedreigt ook Waddenzee
Ook in de Waddenzee hebben we te maken met zwevend plastic in het water. Dat zorgt ervoor dat vissen per ongeluk plastic bolletjes eten en vogelmagen door plastic afval verstopt raken.
Je kent wellicht de Great Pacific Garbage Patch, het zogenaamde ‘plastic eiland’ in de Grote Oceaan waar stromingen samenkomen en plastic zich ophoopt. Maar op veel meer plekken is plastic aanwezig, ook in de Noordzee en de Waddenzee. Het gaat om grotere drijvende stukken plastic, maar ook om heel kleine, soms onzichtbare deeltjes. Een deel belandt bijvoorbeeld vanaf de Noordzee op de stranden van de Waddeneilanden, of stroomt verder de Waddenzee in.
Dit afval is onder andere overboord gegooid door de scheepvaart, in het water beland door visserij (vispluis dat afslijt van de netten), of van vrachtschepen gevallen. Overboord gevallen containers bij de ramp met het schip MSC Zoe zorgden in 2019 voor een vloedgolf aan plastic artikelen in het waddengebied. Ook gaan er regelmatig containers overboord vol met plastic pellets, kleine bolletjes die in de industrie als grondstof voor allerlei plastic voorwerpen worden gebruikt. Daarnaast komen via de rivieren en rechtstreeks van het vasteland ook nog eens plastics in de Waddenzee: plastic wegwerpartikelen, plastic microbolletjes die in cosmetica zitten of plastic vezels uit kleiding.
Om preciezer te weten waar het (zichtbare) plastic afval in de Waddenzee vandaan komt, deed Rijkswaterstaat in 2020 een onderzoek op het onbewoonde eiland Griend, midden in de Waddenzee. Het meeste afval op die plek bleek afkomstig van consumenten en de visserij. Het ging om snoepverpakkingen, flessen, plastic tassen, zakken en ballonnen. Maar ook verpakkingen van groenten en vlees met Nederlandstalige opschriften; hieruit blijkt dat er ook Nederlands huishoudelijk afval, dat normaal gesproken in vuilniszakken gaat, in de Waddenzee terechtkomt. Het visserijafval bestond vaak uit pluis, touw, netten en rubberen handschoenen. Dit afval wordt blijkbaar nog steeds niet voldoende aan boord verzameld en bij de haven ingeleverd.
Een deel van het plastic spoelt aan op de stranden en waait verder de duinen in. Een veel groter deel blijft in zee. Het vervelende van plastic is dat het nooit echt vergaat. Onder invloed van UV-licht valt het wel uiteen, maar het blijft als kleinere stukjes gewoon bestaan. Die brokkelen ook weer verder af, en zo ontstaan minuscule stukjes die in het lichaam van zeezoogdieren, vissen en zelfs schelpdieren worden teruggevonden. Wetenschappers van Universiteit Utrecht en het NIOZ berekenden onlangs nog dat er 20 ton (het gewicht van 20 personenauto’s) polystyreen in de vorm van onzichtbare nano- en microdeeltjes in de Waddenzee zit, en nog eens 5 ton PET.
Soms kan plastic in zee meteen al problemen opleveren voor dieren. Dieren raken er bijvoorbeeld in verstrikt of eten het per ongeluk op. Het gevolg is dat hun magen vol raken met plastic in plaats van voedsel, waardoor ze verhongeren. Autopsie op in Nederland gestorven stormvogels liet zien dat hun magen vol zaten met plastic draadjes, zakjes en dopjes. Hetzelfde geldt voor vissen die gewend zijn voedsel uit het water te filteren. De kleine plastic bolletjes worden samen met het gewone voedsel naar binnen gezogen en blijven vaak in het lichaam achter. Schadelijke stoffen, zoals zware metalen, kunnen zich hechten aan deeltjes plastic. Als deze stoffen zich ophopen in het verteringsstelsel van dieren kan dit leiden tot vergiftiging.
Er zijn veel mensen die de plastic troep niet langer kunnen aanzien en tot actie overgaan. De Waddenvereniging organiseert al jarenlang opruimacties op het Noordzeestrand van de Waddeneilanden en initieerde Jut, een groeiend netwerk van ondernemers en organisaties die actief zijn met opruimactiviteiten, of andere activiteiten rond het thema plastics/afval in het waddengebied. Bij alle opruimacties in Nederland wordt jaarlijks 330 tot 362 kuub én 43.000 tot 64.000 kg verzameld en afgevoerd (de ene groep ruimers rapporteert de hoeveelheid in kuubs, de ander in kilo’s). Grootschaliger gaat het eraan toe in het project CleanUpXL, waarbij met duikers en bergingsschepen de troep van de containerramp met de MS Zoe wordt opgeruimd. En je kent natuurlijk de pogingen van Boyan Slat om wereldwijd plastic uit zee te vissen. Maar veel plastic is al als microplastics in de zeeën verdwenen. En als we de toevoer van plastic naar zee niet stoppen, blijft het dweilen met de kraan open.
Alle schadelijke activiteiten bij elkaar zijn funest voor het mooie waddengebied. Als we op deze voet verder gaan, is het op den duur gebeurd met de natuur. Help de Waddenvereniging om écht een verschil te maken. Met jouw donatie kunnen we de druk op de politiek en bedrijven opvoeren en projecten realiseren die de natuur beschermen en verbeteren.
