Alg kan heel wat onder de leden hebben
Door Tim van Oijen
Algen staan aan de basis van de voedselketen. Op de wadden vormen diatomeeën een bruinige algenmat die voedsel is voor schelpdieren, pieren en vele andere waddieren. Van diatomeeën die in meren en andere zoetwatersystemen voorkomen, is goed bekend dat ze geïnfecteerd kunnen raken door zoösporen vormende parasieten. Daar kunnen infectiegraden oplopen tot bijna honderd procent. De rol van deze parasieten in door diatomeeën gedomineerde zoutwatersystemen is nog een ‘black box’. In een recente studie is de bestaande kennis op een rijtje gezet en wordt onderzoek op de Duitse wadden beschreven.
Slangetje
Zoösporen zijn ongeslachtelijke sporen die zich met een of twee zweepstaartjes voortbewegen. Ze worden daarom ook wel zwemsporen genoemd. De microscopisch kleine organismen die deze sporen produceren, dragen namen als: chytriden, apheliden, oömyceten, labyrithuloïden en hyphochytriden, cercazoën en phytomyxiden. De zoösporen zijn bij de meeste van hen het stadium waarmee ze hun gastheer infecteren. De spore hecht zich aan een algencel en dringt deze via een soort slangetje binnen. Hierna wordt de celinhoud geconsumeerd. In de meeste gevallen overleeft de alg het niet.
Uit het veldonderzoek in Duitsland bleek dat ook op het wad diatomeeën geïnfecteerd raken. In de Jadeboezem, een estuarium bij Wilhelmshaven, werden op het wad sedimentmonsters genomen om de aanwezige algenmat op infecties te onderzoeken. De onderzoekers gebruikten kleuringstechnieken om de parasieten zichtbaar te maken. Van de algen bleek 6 tot 19 procent geïnfecteerd te zijn. Bij de hoogste algendichtheid piekte ook de infectiegraad, het percentage geïnfecteerde algen. Het overgrote deel van de infecties werd veroorzaakt door chytriden. Door middel van microscopisch onderzoek konden twee soortgroepen worden geïdentificeerd, Rhizophydium spp. En Chytridium spp.. In eerder onderzoek nabij de monding van de Weser was aangetoond dat de oömyceet Lagenisma coscinodisci de diatomee Coscinodiscus sp. infecteert. Dat werd ook in de Oosterschelde vastgesteld.
Voedselweb
Verschillende veldstudies tonen ook de aanwezigheid van zoösporen vormende parasieten in diatomeeën in andere mariene ecosystemen aan. Daardoor wordt meer en meer duidelijk dat dit soort infecties een grote invloed kunnen hebben in zoutwatersystemen. De onderzoekers denken dat de parasieten door het laten sterven van hun gepantserde en dus voor veel dieren slecht eetbare gastheren veel organische koolstof beschikbaar maken voor hogere trofische niveaus. In zoetwatersystemen zijn parasieten mogelijk de drijvende kracht achter successies in planktonpopulaties. Veranderingen in de aantallen algen en verschuivingen in de soortensamenstelling kunnen doorwerken in het complete voedselweb, ook dat van de wadden.
Bron
Scholz, B., L. Guillou, A.V. Marano, S. Neuhauser, B.K. Sullivan, U. Karsten, F.C. Küpper en F.H. Gleason (2015). Zoosporic parasites infecting marine diatoms - A black box that needs to be opened. Fungal Ecology, in press.
Artikel WadWeten
In de serie WadWeten artikelen wordt het waddengebied beschreven vanuit verschillende onderzoeksdisciplines, zoals de biologie, geologie en cultuurhistorie. Een wetenschappelijke benadering in heldere taal. De berichten worden beurtelings geschreven door wetenschappers van de Waddenacademie en de Waddenvereniging. Wilt u op de hoogte blijven? Schrijf u dan in voor het maandelijkse WADDEN nieuws of houdt deze pagina regelmatig in de gaten.
In 2010 werden een aantal WadWeten artikelen gebundeld in het boekje Waddenwijsheid (ISBN 9789087410230).
Begin 2015 kwam er een vervolg: Meer Waddenwijsheid (ISBN 9789087410322). Het rijk geïllustreerde boek geeft antwoorden op vragen als: welke beestjes krioelen er in het zand, welke wadvogels werden gegeten in de terpentijd, hoe oud wordt een zwaardschede, welke stormen zijn gevaarlijk voor de Wadden.
