In het kielzog van de Skuumkoppe

Door Gerbrand Gaaff

Producenten uit een bekende streek kunnen veel marketingvoordeel halen als ze de streeknaam aan het product verbinden. Omgekeerd kan een succesvol streekproduct een ambassadeur voor de streek worden. Tot 2010 is er veel economisch en sociaal-geografisch onderzoek naar dit fenomeen gedaan, maar toen het onderwerp van de actuele ambtelijke agenda verdween, hield de stroom publicaties op. Toch zijn er nog steeds, ook in het waddengebied, interessante ontwikkelingen op dit gebied. Als leidraad het verhaal van een Texels biertje.

In de oude kaasfabriek op Texel is sinds de jaren negentig een bierbrouwerij gevestigd. De brouwer had al een aantal verdienstelijke speciaalbieren op het repertoire, gebrouwen van Texels graan met Texels water. In 2002 kreeg hij het idee om een donker tarwebier te gaan brouwen. In Duitsland is Dunkelweizen een populair biertype, maar in Nederland werd het gebrouwen noch gedronken. Het biertje viel lekker uit en kreeg de naam ‘Texels Skuumkoppe’.

Onderzoek naar regioproducten

Tussen 2000 en 2010 was er veel belangstelling voor de ontwikkeling van regionale producten als middel om de werkgelegenheid in economisch minder goed draaiende streken te bevorderen. Voorbeelden als de Parmaham of de Roquefort-kaas werden steevast aangehaald om de betekenis van een streekproduct te onderstrepen. De Europese en nationale overheden stelden subsidieprogramma’s op en er ontstonden nieuwe regels en keurmerken. In die tijd werd er veel economisch en sociaalgeografisch onderzoek gedaan naar de betekenis van streekproducten. Luuk Lubbering, een Nederlandse student sociale geografie, stelde in 2011 een uitgebreide samenvattende thesis op.

Pioniers en conservatieven

Lubbering maakt duidelijk dat regiospecialiteiten hun weg vinden naar twee soorten consumenten. De eerste groep zijn de kosmopolieten, mensen die op zoek zijn naar verrassende, leuke ontdekkingen, en daar best wat geld voor over hebben. Deze mensen kiezen vaak een nieuw wijntje of een onbekend kaasje. De tweede groep bestaat uit regio-conservatieven, mensen die het vertrouwde van de eigen streek laten meewegen in hun productkeuze. Zo zullen veel mensen uit Het Bildt vanuit de verbondenheid met de streek kiezen voor Bildtstar aardappelen. Skuumkoppe viel bij beide typen consumenten in de smaak. Op vakantie zijn veel mensen wat meer avontuurlijk ingesteld, en ook de kosmopolieten onder de Texelaars ontdekten de rijke, frisse smaak van het bier al snel. De conservatief ingestelde doelgroep betrof veel Duitse toeristen, die tot hun aangename verassing een vertrouwd biertype op de kaart tegen kwamen. Al snel maakten de gewone pilsjes op veel Texelse terrastafels plaats voor glazen Skuumkoppe.

Reclame voor het product

Als een regio of plaats een positieve associatie heeft bij de consument is het zinvol om deze toe te voegen aan de productnaam. Het grote voorbeeld uit het waddengebied is in dit opzicht het keurmerk ‘Waddengoud’, dat wordt toegekend aan producten en diensten die op milieuvriendelijke manier worden geproduceerd in het waddengebied. Dit keurmerk heeft zijn waarde al lang en breed bewezen. Tussen 2000 en 2010 heeft het volgens Lubbering geleid tot een verdubbeling van de werkgelegenheid bij de aangesloten bedrijven. Recentere cijfers zijn niet bekend, maar de lijst van aangesloten bedrijven is indrukwekkend. Het keurmerk is mede van belang voor bedrijven uit het Friese en Groninger zeekleigebied, die hiermee kunnen communiceren dat ook zij in het waddengebied werken. De tendens is wel dat ondernemers op de eilanden tegenwoordig vaak kiezen voor de eilandnaam als merktoevoeging. Zo ook voor Skuumkoppe. Dat is Texels bier, geen waddenbier.

Betekenis voor de streek

Een succesvol streekproduct kan van belang zijn voor de promotie van een regio. Goudse kaas is een wereldberoemde productnaam die de stad Gouda extra op de toeristische kaart zet. Iets dergelijks geldt ook al een beetje voor de Skuumkoppe. Bierliefhebbers die op Texel kennis maakten met het bier hebben het meegenomen naar ‘de overkant’. Biercafe’s in de grote steden zetten het onder hun wisseltap, groothandels en slijters begonnen steeds meer Texels bier om te zetten. Het bier vindt nu ook zijn weg naar Engeland en Duitsland. Voor menigeen zal dus een glas Skuumkoppe de eerste kennismaking met Texel zijn, waarbij tijdens het drinken het gesprek niet zelden over het eiland van herkomst gaat.

Het kielzog

Het succes van de Texelse brouwerij, met boegbeeld Skuumkoppe, heeft mede bijgedragen aan de sterk toegenomen populariteit van speciaalbieren in Nederland. In veel plaatsen zijn succesvolle nieuwe microbrouwerijen ontstaan die hun eigen specialiteiten ontwikkelen. Opvallend daarbij is dat de stedelijke brouwerijen vrijwel nooit de stadsnaam gebruiken als merktoevoeging. Deze trend wordt ook bevestigd door Lubbering. In het waddengebied gaat dat anders. Zo wordt er sinds enkele jaren ook op Terschelling en Ameland bier gebrouwen, met ‘Scelling’ en ‘Amelander’ in de productnaam. Op Ameland en Texel zijn stokerijen in oprichting voor de  productie van echte eilander borrels. Maar het succes van Skuumkoppe is slechts voor een deel het gevolg van naamkeuze en marketing. Het is vooral een verrassend lekker biertje. En dat is de aanrader voor iedereen die nieuwe wadden- of eilandproducten wil ontwikkelen: zorg ervoor dat je je onderscheidt door kwaliteit.

Bronnen

Lubberding L.(2011) Streekproducten en  periferie in Europa, afstudeerscriptie RUUtrecht. http://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/205170/Streekproducten%20-%20Lubberding.pdf?sequence=1

Waddengoud: http://www.waddengoud.nl/

Overzicht Nederlandse brouwerijen: http://www.cambrinus.nl/cambrinus/