Zoute symbiose
Door Tim van Oijen
Door o.a. de zeespiegelstijging zal het zoutgehalte van de grond in veel kustgebieden, overal ter wereld, geleidelijk toenemen. Dit kan er toe leiden dat deze gebieden ongeschikt worden voor landbouw als gewassen niet bestendiger worden gemaakt tegen verzilting. Er zijn meerdere manieren om dat te doen. De belangrijkste zijn veredelen, genetische manipulatie van gewassen en de toepassing van (evt. ook geselecteerde of genetische gemanipuleerde) rhizobacteriën die de groei van gewassen in zoute omstandigheden bevorderen. Die laatste methode hebben wetenschappers nader onderzocht bij zeekraal.
Rhizobacteriën
Rhizobacteriën (bacteriën zie bij de wortels van planten groeien) kunnen op verschillende manieren de productie van planten verhogen. Er zijn vijf directe mechanismen: het bevorderen van het vastleggen van stikstof; het bevorderen van het oplossen van fosfaat; complexvorming van onoplosbaar ijzer door de productie van ijzerbindende stoffen (sideroforen); de productie van plantenhormonen, bv. auxine; en de verlaging van de ethyleenconcentratie (waardoor plantengroei minder geremd wordt). Daarnaast kunnen de bacteriën de plant ook op indirecte wijze tot dienst zijn door het tegengaan van schadelijke effecten van ziekteverwekkers of door het verhogen van de natuurlijke weerstand van de plant.
In India is onderzoek gedaan naar de rhizobacteriën tussen de wortels van de zeekraalsoort Salicornia brachiata. Dit is de meest zouttolerante zeekraalsoort ter wereld. De onderzoekers ontdekten tientallen soorten bacteriën. Hiervan waren er meerdere nog nooit eerder waargenomen. Een van de meest bijzondere was een zouttolerante bacterie van het genus Zhihengliuella sp. Het was namelijk voor het eerst dat bij een bacterie van dit genus werd vastgesteld dat hij in staat is om op allerlei manieren plantengroei te bevorderen. De wetenschappers hebben een paar van de bacteriesoorten geïsoleerd en vervolgens toegevoegd aan kiemplantjes van zeekraal. De bacteriën bleken de groei sterk te bevorderen, ook bij hoge zoutconcentraties.
Zilte landbouw
De ontdekking van deze zouttolerante rhizobacteriën is goed nieuws voor de landbouw. Er lijkt een heel arsenaal aan grotendeels nog onbekende bacteriesoorten te bestaan die de groei van landbouwgewassen in een zilte omgeving bevorderen. De hier beschreven soorten kunnen niet alleen leiden tot de verhoging van de productie bij de verbouw van zeekraal, een steeds populairder landbouwgewas dat ondermeer als ingrediënt voor salades wordt verkocht. Ook andere landbouwgewassen zouden profijt kunnen hebben van de groeiende kennis van zouttolerante rhizobacteriën. Voor het waddengebied is dat van belang omdat ook hier verzilting van de landbouwgronden een probleem van de nabije toekomst is.
Bron
Jha, B., I. Gontia en A. Hartmann (2012). The roots of the halophyte Salicornia brachiata are a source of new halotolerant diazotrophic bacteria with plant growth-promoting potential. Plant and Soil 356 (1-2), p.265-277. doi: 10.1007/s11104-011-0877-9.
Artikel WadWeten
In de serie WadWeten artikelen wordt het waddengebied beschreven vanuit verschillende onderzoeksdisciplines, zoals de biologie, geologie en cultuurhistorie. Een wetenschappelijke benadering in heldere taal. De berichten worden beurtelings geschreven door wetenschappers van de Waddenacademie en de Waddenvereniging. Wilt u op de hoogte blijven? Schrijf u dan in voor het maandelijkse WADDEN nieuws of houdt deze pagina regelmatig in de gaten.
In 2010 werden een aantal WadWeten artikelen gebundeld in het boekje Waddenwijsheid (ISBN 9789087410230).
Begin 2015 kwam er een vervolg: Meer Waddenwijsheid (ISBN 9789087410322). Het rijk geïllustreerde boek geeft antwoorden op vragen als: welke beestjes krioelen er in het zand, welke wadvogels werden gegeten in de terpentijd, hoe oud wordt een zwaardschede, welke stormen zijn gevaarlijk voor de Wadden.
