Tempelbouwers

Door Tim van Oijen

[PIC2353]Andere landen, andere gewoontes. Dat geldt ook voor krabben. Aziatische krabben van de soort Cleistostoma dilatatum gebruiken wadmodder om schoorsteenachtige torens te bouwen boven hun schuilplaatsen. Ze lijken dit te doen om uitdroging te voorkomen als het wad langere tijd droogvalt.

In Zuid-Korea ligt een uitgestrekt waddengebied (zie WadWeten de Koreaanse wadden). Hoewel dit wad veel op het onze lijkt, hebben sommige bewoners behoorlijk andere gebruiken. De krab Cleistostoma dilatatum, die behalve in Korea ook in Japan en China voorkomt, is een aannemer gespecialiseerd in de bouw van torens. Hij is slechts een centimeter groot en leeft op de hoger gelegen plekken van het wad langs de kwelderrand. Koreaanse wetenschappers hebben de kunst en techniek van het toren bouwen nader onderzocht.

Werkplanning

[PIC2354]Een groot deel van de maandelijkse getijdencyclus vullen de krabben hun tijd met ordinaire zaken als voedsel verzamelen, zonnen, schuilen en ruzie maken met de buren. Maar drie tot vier dagen voordat het doodtij is, begint een deel van de krabben aan de bouw van een eigen torentje. Dit project zit logistiek goed in elkaar. Stap A is dat de krab modder uit zijn graafgang haalt en deze rondom de ingang ervan opstapelt. Bij stap B wordt de modderschoorsteen opgebouwd. Vervolgens wordt deze schoorsteen in stap C en D afgesloten. Tenslotte maakt de krab bij stap E met twee van zijn looppoten een klein gaatje bovenaan de schoorsteen.

De wetenschappers vermoeden dat de torens de krabben helpen om uitdroging te voorkomen. De delen van het wad waar ze leven, vallen bij doodtij namelijk soms wel 6-8 dagen achtereen droog. De krabben blijven inderdaad in het verblijf zitten totdat het wad weer onder water komt te staan. Maar omdat gemiddeld slechts een op de vijf krabben een toren bouwt, is het bouwsel kennelijk niet noodzakelijk om te overleven. De wetenschappers denken dat de torens ook belangrijk zijn om het zogeheten microklimaat in de schuilplaatsen op peil te houden.

Na doodtij zorgt het wassende water er voor dat de torens weer net zo snel worden vernietigd als ze werden opgebouwd. Na de eerste vloed is al een derde van de torens gesloopt en een dag later is meer dan de helft ingestort. Dit is echter geen probleem voor de krabben omdat immers het gevaar van uitdroging geweken is.

Andere krabben, andere bouwsels

[PIC2355]Veel soorten krabben maken moddercreaties. Elke soort maakt zijn eigen constructie: niet alleen schoorstenen maar ook overkappingen, pilaren en modderballen. Bij de wenkkrab (Uca pugnax) is aangetoond dat hun overkappingen een rol spelen in het paargedrag. De vrouwtjes kunnen hierdoor de mannetjes vinden. Daarnaast zijn de bouwsels ook nuttig voor de mannetjes zelf omdat ze de weg naar hun eigen schuilplaats terug kunnen vinden. Deze krabben bouwen daarnaast ook schoorstenen die voornamelijk dienen als bescherming tegen vijanden.

In ons waddengebied staan de krabben niet bekend om hun bouwkunsten. Ze verschuilen en verstoppen zich vooral tussen en onder allerlei materiaal zoals stenen en planten, om maar te ontsnappen aan roofdieren. De in de Nederlandse Waddenzee algemeen voorkomende gewone strandkrab (Carcinus maenas) graaft zich in in zandige delen van de wadbodem. Vergeleken bij hem is Cleistostoma dilatatum een heuse tempelbouwer.

Bron

Tae Won Kim, Heung Jin Ryu , Jae Boong Choi en Jae Chun Choe (2011). Tower Construction by the manicure crab Cleistostoma dilatatum during dry periods on an intertidal mudflat. Journal of Ethology 29, p. 459-465.

Tae Won Kims homepage: http://sites.google.com/site/marlover7/manicure-crab