Personalities op de kwelder

Door Romke Kats

[PIC2048]Rot, rot, rot …. klinkt het nu op de kwelders in het waddengebied. De rotganzen werken keihard om zich voor te bereiden op het nieuwe broedseizoen. Uit onderzoek blijkt dat de ganzen verschillende persoonlijkheden hebben. Zo heeft iedere gans een eigen strategie om het doel te bereiken: een volle buik voor de trek naar het hoge noorden.

Dieren maken dagelijks veel keuzes. Wat en waar eten? Met wie wel of juist niet paren? Wanneer weggaan naar een ander gebied? Om deze keuzes te kunnen maken is informatie nodig, want elke keuze heeft gevolgen. Informatie verzamelen kan op twee verschillende manieren: persoonlijk en sociaal. Leren door te doen levert persoonlijke informatie op. Sociale informatie wordt verkregen door naar anderen te kijken, of van anderen af te kijken. Dieren zijn niet hetzelfde en gedragen zich verschillend. Onderzoek aan ganzen laat zien dat dit ook het geval is tussen individuen binnen een soort.

Personality test

Het verschil tussen individuele dieren binnen dezelfde soort wordt ‘personality’ genoemd. Hierbij verschillen individuen onderling in gedrag en fysiologie. Om de verschillen in gedrag te meten wordt gebruik gemaakt van de ‘novel object test’. Eerst wennen de ganzen aan een rustige en gecontroleerde omgeving en vervolgens wordt een nieuw voorwerp voorgeschoteld. Met deze test wordt onderscheid tussen individuen gemaakt voor de mate van exploratief gedrag. Individuen zijn verlegen en terughoudend als ze langzaam het nieuwe voorwerp benaderen en op afstand blijven. Dappere en ondernemende dieren stappen direct op het voorwerp af en komen dichterbij. Opvallend was dat dieren bij herhaling steeds hetzelfde gedrag lieten zien. Kortom, de mate van exploratief gedrag is een constant kenmerk van een individueel dier.

Aanvullend onderzoek naar het gebruik van sociale informatie laat verder zien dat vlotte dieren vaker de leiding nemen om een voedselbron te bereiken. Verlegen dieren zijn meer geneigd om te volgen. Daarbij maakt het uit welke gans ze uitkiezen om te volgen. Wanneer ze de meest vlotte ganzen kiezen, zijn ze succesvoller in het bereiken van hun voedselbron.

[PIC2049]Tafeltje dekje

Op dit moment zijn er op de kwelders langs de Waddenzee grote groepen rotganzen. Ze eten hun buikjes rond voor de lange reis naar de broedgebieden in het noorden van Rusland. Vooral kweldergras en zeeweegbree staan op het menu.
De groepen ganzen lijken op het eerste gezicht willekeurig over de kwelder uit te zwermen. Niets is minder waar. Voortdurend vergaren de ganzen persoonlijke informatie over voedsel, die ze vervolgens weer onderling uitwisselen. Vooral het hoogwaardige voedsel, zoals zeeweegbree, staat in de belangstelling. Elk dier heeft een eigen strategie om aan dit voedsel te komen. De vlottere dieren bevinden zich in de voorste rijen van de groep. Ze hebben het voordeel dat ze als eerste de lekkere en voedselrijke hapjes ontdekken en kunnen opeten. De verlegen dieren volgen en houden de omgeving goed in de gaten. Zo komen ze er snel achter waar de lekkere hapjes te vinden zijn. Dit kost minder tijd en energie, dan dat ze het voortouw nemen. Kortom, ganzen hebben de keuze uit twee strategieën: aanschuiven of zelf een tafeltje zoeken…..

Bron

Kurvers, Eijkelenkamp, Van Oers, Van Lith, Van Wieren, Ydenberg & Prins 2009. Personality differences explain leadership in barnacle geese. Animal behaviour 78: 447-453.
Kurvers, Prins, Van Wieren, Van Oers, Nolet & Ydenberg 2010. The effect of personality on social foraging: shy barnacle geese scrounge more. Proceedings of the Royal Society B. 277: 601-608.
Kurvers, Van oers, Nolet, Jonker, Van Wieren, Prins & Ydenberg 2010. Personality predicts the use of social information. Ecology Letters 13: 829-837.