Duizenden grijze zeehonden verliezen hun haar in de Waddenzee

Door Jessica Schop

Ieder jaar in april is het voor de grijze zeehonden in de Waddenzee tijd om voor een langere periode op een zandbank te liggen. Ze zoeken een lekker hoog plekje op, dat met hoogwater niet onderloopt . Het is tijd voor de rui. Het is ook tijd voor onderzoekers om boven de Waddenzee te vliegen om de vele dieren te tellen. De timing van de rui verschilt van jaar op jaar, dus is het een uitdaging om het goede moment te kiezen om de lucht in te gaan.

Alle organismen vernieuwen regelmatig het buitenste laagje van hun lichaam om het in een zo goed mogelijke conditie te houden. Slangen vervellen, vogels wisselen hun veren en zoogdieren verharen. Zeehonden vervangen eenmaal per jaar hun dikke vacht. De ruiperiode vindt een aantal maanden na de geboorteperiode plaats. Dit is voor gewone zeehonden in september en voor grijze zeehonden in april. Om dit proces te stimuleren gaan de zeehonden langere tijd op zandbanken liggen. Hierdoor is de doorbloeding in de huid beter dan als de zeehonden in het water liggen. Voor onderzoekers is dit moment een uitgelezen kans om een inschatting te maken van de grootte van een zeehondenpopulatie.

Inschatten van populatiegrootte

Twee tot drie keer per jaar worden grijze zeehonden tijdens de ruiperiode gefotografeerd vanuit een klein vliegtuig. Om een goede inschatting van de grijze zeehondenpopulatie te kunnen maken is kennis over de rui noodzakelijk. Onderzoekers hebben om die reden de rui van grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee onder de loep genomen.

Alle grijze zeehonden die tijdens de ruiperiode aanwezig waren op de zandbanken van de Waddenzee zijn vanuit een klein vliegtuig gefotografeerd tussen 2004 en 2010. De meeste ruiende grijze zeehonden, tot enkele duizenden, werden waargenomen op twee hoge zandbanken tussen Vlieland en Terschelling: de Richel en de Engelse Hoek. Aan de hand van deze luchtfoto’s is elk individu gecategoriseerd in verschillende ruistadia. Deze stadia zijn goed van elkaar te onderscheiden op de luchtfoto’s, omdat de oude haren van de grijze zeehonden heel bruin/rossig zijn terwijl de nieuwe haren glimmend en glad zilver zijn.

Lastiger dan verwacht

Uit het onderzoek blijkt dat de periode van rui niet elk jaar op exact hetzelfde moment plaats vindt. In 2009 waren de grijze zeehonden maar liefst 28 dagen eerder in de rui dan in 2008. Onderzoekers vroegen zich af waarom er een dergelijk verschil kon bestaan tussen de jaren. Ze hebben voor verschillende omgevingsfactoren, zoals (water-)temperatuur, neerslag en windsnelheid, bekeken of deze een relatie hadden met de timing van rui. Dit gaf geen nieuwe inzichten en hiermee bleef de exacte reden onduidelijk. Wellicht komen er in bepaalde jaren meer grijze zeehonden vanuit Schotland of Zuid-Engeland naar de Waddenzee om te ruien. Deze dieren krijgen eerder in het jaar hun jongen en zullen hierdoor ook eerder gaan ruien.

llustraties

Klik op de afbeelding voor een vergroting inclusief toelichting.

N.B. De foto in de header is de Halichoerus grypus, Grijze zeehond,  gemaakt door Saxifraga-Bart Vastenhouw.

Bronnen

Schop, J., Aarts, G., Kirkwood, R., Cremer, J. S., & Brasseur, S. M. (2017). Onset and duration of gray seal (Halichoerus grypus) molt in the Wadden Sea, and the role of environmental conditions. Marine Mammal Science.