Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Waddenmagazine Vijf vragen over werelderfgoed
Unesco Werelderfgoed is cultureel en natuurlijk erfgoed dat wordt beschouwd als onvervangbaar, uniek en ‘eigendom van de hele wereld’. De internationale gemeenschap vindt het belangrijk dit erfgoed te behouden. De Waddenzee staat sinds 2009 ook op de lijst van Unesco, de organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur van de Verenigde Naties. De werelderfgoedlijst wordt jaarlijks geüpdatet door het werelderfgoed comité, dat bestaat uit vertegenwoordigers van 21 wisselende landen uit de hele wereld.
De Waddenzee is opgenomen op de lijst van werelderfgoederen vanwege haar ‘uitzonderlijke universele waarde’ en de vooruitgang die al meer dan een generatie lang bij de bescherming en het beheer van het gebied is geboekt. Die unieke waarden zijn oorspronkelijkheid, biologische diversiteit, dynamiek en aanpassing. Nergens anders bestaat er zo’n dynamisch landschap met een veelheid aan leefgebieden die gevormd zijn door wind en getijden. De biodiversiteit op wereldschaal is afhankelijk van de Waddenzee, zo stelt Unesco.
Best bijzonder eigenlijk. Over de hele wereld zijn er 1.121 plekken die zich werelderfgoed mogen noemen. Maar 218 daarvan zijn een natuurgebied. In Nederland is de Waddenzee het enige natuurlijke werelderfgoed. De werelderfgoedstatus is de hoogst mogelijke onderscheiding voor een natuurgebied en erkenning van het buitengewone wereldwijde belang ervan. Om werelderfgoed te worden moet een gebied unieke natuurwaarden bezitten, intact zijn en verzekerd zijn van een goede bescherming. De Waddenzee staat nu op hetzelfde niveau als het Great Barrier Reef en de Grand Canyon.
Om te beginnen is de status van werelderfgoed iets om trots op te zijn, maar het heeft ook juridische impact. Nederland heeft een verdrag ondertekend waarin het toezegt het Werelderfgoed Waddenzee goed te beschermen en kan daar ook aan worden gehouden. De Waddenvereniging verzet zich dan ook tegen activiteiten die niet passen in een natuurgebied van deze allure, zoals gaswinning. Maar ook Unesco houdt in de gaten of de Nederlandse staat de Wadden goed beschermt. Zo heeft Unesco in december 2021 aangegeven dat gaswinning onder de Waddenzee onverenigbaar is met de werelderfgoedstatus.
De Waddenzee kan de status ook weer kwijtraken. Maar is dat ook reëel? Die vraag legden we voor aan Marielies Schelhaas, secretaris-directeur van de Nederlandse Unesco-commissie. ‘De Waddenzee is geagendeerd voor de vergadering van de werelderfgoed commissie, die eenmaal per jaar bijeenkomt. Hier worden nieuwe voordrachten besproken, maar ook gevallen waar het niet goed lijkt te gaan. Het feit dat de Waddenzee is geagendeerd, is al een eerste waarschuwing’. De kans dat de status van werelderfgoed op de volgende vergadering meteen wordt afgenomen, is volgens Schelhaas niet groot. ‘Daar zitten nog heel wat stappen tussen. Wel is het mogelijk dat het gebied op de lijst Wold Heritage in Danger komt te staan. Dit kun je zien als een schaamtelijst. Eigenlijk is het een lijst met werelderfgoederen die door oorlogen, conflicten en natuurrampen worden bedreigd, daar wil je niet door eigen toedoen op komen te staan.’
Dit artikel is verschenen in het WADDEN magazine van september 2022. Tekst Koen Moons. Wil je het magazine ook ontvangen? Word lid van de Waddenvereniging vanaf €27,- per jaar, steun ons werk en ontvang het magazine 4x per jaar in de (digitale) brievenbus.
