Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Waddenmagazine Lutz Jacobi “Over de Waddenzee moet je niet willen polderen”
Alsof ze het doek van een kunstobject trekt, gebaart Lutz Jacobi naar de duinen en de achterliggende zee: ‘Kijk nou eens, die weidsheid! Dát is waar we het voor doen!’ Veel tijd om van het uitzicht op de westkust van Terschelling te genieten hebben we echter niet, want de directeur van de Waddenvereniging leunt alweer op de trappers van haar fiets en gaat ons met een ietwat halsbrekende snelheid voor.
Tussen het consequent vriendelijk groeten van alle tegenliggers en talloze wandelaars door vertelt Jacobi al fietsend honderduit over haar leven en haar werk. Beide hebben altijd in het teken gestaan van al die dingen die de kordate directeur van de Waddenvereniging ook de afgelopen jaren kenmerkten: eerlijkheid, gedrevenheid, een warm sociaal hart gecombineerd met scherpe, koele doelgerichtheid als het om principes gaat.
De in 1955 geboren Friezin, sociaaldemocraat en PvdA-lid in hart en nieren, is gepokt en gemazeld in de lokale en landelijke politiek. Luis in de pels van organisaties en mensen die een bedreiging vormen voor wat haar aan het hart ligt. En dat zijn nogal wat dingen; haar specialismen zijn natuurbeleid en water, milieu, landbouw, scheepvaart, recreatie en, al heel lang, de Waddenzee.
Kort na haar aantreden als directeur van de Waddenvereniging in 2018 kreeg ze te maken met de ramp met containerschip MSC Zoe, begin 2019. ‘Driehonderd zoveel containers vol met rotzooi. Waarvan er nog 800 duizend kilo in zee ligt zoals destijds werd berekend door de Waddenacademie. Het hele waddengebied was een chaos. Maar het mooie was: iedere waddenliefhebber kwam meteen helpen. En al snel bleek dat mijn netwerk ook heel nuttig was voor het aanpakken van de problemen.’
Een geluk bij een ongeluk, inderdaad, maar het kon niet voorkomen dat de ramp tot de dag van vandaag zijn weerslag heeft op de Waddenvereniging. Gelukkig ook ten goede: ‘De Waddenzee als kwetsbaar gebied staat weer hoog op de agenda’, stelt ze vast. ‘Ik bedoel: 8 ton afval: dat is shit die wíj kopen, hier ligt het koopgedrag van mensen op de zeebodem. We moeten toe naar een andere wereld en dat besef is door deze ramp heel veel sterker geworden. We kunnen de containervaart niet stoppen, maar er is nu bijvoorbeeld veel aandacht voor preventie, er liggen adviezen voor de containervaart over wat te doen in gevaarlijke weersomstandigheden, de branche is er zelf ook mee bezig, net als de overheden. En de betrokkenheid van de eilandbewoners zélf, die is ook van enorm belang. Wij helpen die ook actief een handje, bijvoorbeeld met projecten als CleanUpXL en Jut: projecten waarin de mensen zélf meedoen en vanuit persoonlijke betrokkenheid helpen. Waarin eilandbewoners als ambassadeur optreden voor het waddengebied – het gevoel dat de Waddenzee van ons allemaal is en dat we haar moeten beschermen, dat is veel sterker geworden.’
Vuist op tafel
Uitkijkend over de onder een donkergrijs wolkendek kabbelende Waddenzee besef je dat het aan dat gevoel nogal eens schort bij die partijen die een andere kijk hebben op de Waddenzee, omdat zij het gebied zien als wingewest. Vaak betekent dat knokken tegen belangen. Van de gas- en zoutwinning, scheepvaart, industrie, visserij, recreatie, de groeiende behoefte aan energieopwekking en de bijbehorende infrastructuur – er zijn zoveel partijen die een commercieel belang hebben bij dit gebied en de natuur daar ondergeschikt aan achten.
Maar knokken, daar schrikt Jacobi niet voor terug. Want: ‘Als je aan tafel zit, dan moet je meedoen. En niet te bang zijn om af en toe met de vuist op tafel te slaan.’ Dat dit werkt, laten de succesverhalen uit de ‘periode Jacobi’ zien: er kwamen bijvoorbeeld meer visserijvrije zones, er kwam een mosselconvenant, er zijn meer rustgebieden voor vogels, er wordt hoog overleg gevoerd over allerlei kwesties die rechtstreeks effect hebben op de waddennatuur. ‘Er is in “mijn tijd” meer besef gekomen over de kwetsbaarheid van de Waddenzee; onze zichtbaarheid is sterk gegroeid, we hebben partijen aan tafel gekregen en hebben samen met hen belangrijk beleid voor elkaar gekregen. Daar heb ik hard aan getrokken en daar kijk ik tevreden op terug.’
Maar waakzaamheid blijft geboden, want er komt nog zoveel meer op de Waddenzee af: de klimaatverandering, kabels van windmolenparken op de Noordzee die dwars door de Waddenzee gepland zijn, plannen voor gasboringen, noem maar op; ‘Mensen met economische belangen kijken nooit naar de toekomst, alleen maar naar het nu’, zegt Jacobi. Dat maakt de weerstand soms groot. En dat kan leiden tot teleurstellingen. Want die kent de scheidend directeur natuurlijk ook. Noem de woorden ‘Agenda voor het waddengebied 2050’ maar eens in haar nabijheid. Volgens de Waddenvereniging gaat deze Agenda mank aan het feit dat er wel doelen voor het waddengebied worden geformuleerd, maar onduidelijk blijft hoe die gehaald moeten worden. Er is geen koers uitgezet, noteert de Waddenvereniging; ‘alle bekende “schuurpunten” tussen natuur, landschap en economie worden effectief uit de weg gegaan.’
Reden voor de Waddenvereniging de Agenda niet te ondertekenen. Jacobi noemt de Agenda ergens in ons gesprek schertsend ‘Het gedrocht’. Deels is dat tekenend voor haar ‘met-gestrekt-been-erin-benadering’, deels komt het voort uit oprechte teleurstelling. Want ondanks de beste intenties, is het resultaat net niks. Een gemiste kans voor de Wadden. En Lutz houdt niet van gemiste kansen.
‘Wij willen doen wat goed is voor de Waddenzee, niet ten koste van de betrokken partijen, maar samen met hen’, zegt Jacobi. ‘Maar je moet duidelijke doelen hebben en consequent beleid voeren. Dat is essentieel. Over de Waddenzee moet je niet willen polderen.’ Maar die vuist op tafel, werkt die soms juist niet tegen? Jacobi, gedecideerd: ‘Soms moet je een beetje ruzie durven maken om te laten zien waar je voor staat.’ Is dat ook een tip voor haar opvolger? ‘Die zou ik willen meegeven: werk met passie en loop voorop in de goede strijd. En sta altijd achter je mensen, want die zijn goud waard. Ik ben enorm trots op de medewerkers, het bestuur en de ledenraad van de Waddenvereniging. Allemaal gemotiveerde mensen die in hun kracht staan en ervoor gaan, met kennis van zaken doen waar ze goed in zijn, om samen met andere partijen het verschil te maken.’
Het Groene Strand, op de uiterste westpunt van Terschelling. ‘Lang geleden maakte ik hier een theatervoorstelling mee, in de schemering’, vertelt ze. ‘We liepen richting de zee, en de voorstelling bewoog als het ware met ons mee. Maar gaandeweg liepen we steeds meer alleen, het donker in. Ik had een heel sterk gevoel alsof ik van de wereld af liep,’ mijmert Jacobi, starend over het weidse wad. Voelt haar aanstaande pensioen ook zo? Jacobi, lachend: ‘Ben je gek! Ik ga weer de boer op. Ik ga ombudswerk doen bij de PvdA, ik wil kansarme mensen helpen, wil ze laten zien dat we om ze geven. Ik stop helemaal niet met strijden. Ik ga er gewoon ergens anders mee verder.’
Lutz vertrekt per 1 januari 2023 als directeur. De Waddenvereniging blijft samen met jou als echte liefhebber van het waddengebied strijden voor beschermde Wadden. Wat zou het mooi zijn als je die onvermoeibare strijd zou willen steunen met een donatie. Scan onderstaande QR code met de camera van je mobiele telefoon en doneer. Het kan ook via deze rechstreekse donatie link.
Dit artikel is verschenen in het WADDEN magazine van december 2022. Tekst Diederik Plug. Foto’s Maurice Wolmeyer. Wil je het magazine ook ontvangen? Word lid van de Waddenvereniging vanaf €27,- per jaar, steun ons werk en ontvang het magazine 4x per jaar in de (digitale) brievenbus.
