Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Waddenmagazine Luchten vertellen hele verhalen
Waar op Vlieland we het beste konden afspreken, vroeg ik fotograaf Jeroen Hofman. ‘Op het Vuurboetsduin, onderaan de vuurtoren’, klonk het beslist door de telefoon. Dikke witte wolken jagen over de vuurtoren heen naar het oosten. De zon schijnt er uitbundig tussendoor als we op een bankje aan de voet van de toren gaan zitten. Hofman spreidt zijn armen, zijn linkerhand wijst naar de Noordzee, de rechter naar het wad. ‘Op deze plek kan ik je het beste laten zien wat ik het allermooiste van de Waddeneilanden vind: je ziet de horizon aan alle kanten en er is geen horizonvervuiling. Geen hoogbouw, geen windturbines. En hier zie je goed hoe snel het landschap verandert. Nu liggen er een paar boten droog op het wad, over zes uur staat er weer water. Die ruimte, het landschap en de luchten die voortdurend in beweging zijn... dat vind ik uniek aan de Wadden.’
Vorig jaar kwam zijn boek Eiland uit, de Nederlandse Waddeneilanden in zestig portretten. Een selectie uit deze foto’s siert de Wadden kalender 2024. Het overgrote deel van de foto’s in het boek maakte hij uit een hoogwerker vanaf exact twintig meter hoogte. Zijn apparatuur – met een 100 miljoen pixelcamera – vindt hij te kostbaar om aan een drone te hangen. Een enkele keer moest hij zijn toevlucht nemen tot een helikoptervlucht, bijvoorbeeld om het Vlielander Reddinghuisje vast te leggen. ‘Die foto is mijn favoriet van de serie. Het was een toevalstreffer. Ik wilde De Slufter op Texel fotograferen, maar de lucht trok dicht. Ik zei tegen de helikopterpiloot: vlieg nog maar even over de Vliehors. En bám, daar hing een dramatische wolkenlucht achter het Reddinghuisje. Ik vind de foto stilistisch geslaagd, vanwege de cirkel te midden van de vlakken lucht en zand, maar ook om het verhaal dat hij vertelt: het weidse landschap in combinatie met de menselijke interventie. Alle juttersspul aan de schutting moet er elk jaar in oktober weer af en de schutting zelf afgebroken. Hierin zie ik het vernuft en de inventiviteit en energie van de eilanders. En op deze schaal kunnen mensen, kan zelfs het toerisme, prima samengaan met de natuur. Voor mij straalt deze foto zelfs harmonie uit.’
Hij was weleens op Schiermonnikoog geweest en een opdracht bracht hem een jaar of wat geleden voor een paar uur naar Vlieland. Toen Hofman de tijd nam en de Wadden beter leerde kennen, verbaasde hij zich over de veelzijdigheid van het landschap en werd hij zich ook bewust van de kwetsbaarheid. ‘Ik denk dat te veel mensen voorbij lopen aan de rijkdom van dit gebied. Ik kan heel kwaad worden als ik van plannen hoor om een pijpleiding onder Schiermonnikoog aan te leggen, maar ik ben geen activist die de straat op gaat. Met mijn foto’s hoop ik een bijdrage te kunnen leveren aan bewustwording. Door wat ik maak, hoop ik dat mensen gaan nadenken: dit moois hebben we, laat het in godsnaam niet aan onze hebzucht ten prooi vallen.’
Voor de research en het uiteindelijke fotograferen van Eiland nam Hofman ‘zeker honderd keer, nee… veel meer nog’ de boot naar een van de eilanden. Hoe vaker hij er kwam, hoe vaker hij er wilde zijn. Die wens resulteerde in een seizoensplek op camping Stortemelk op Vlieland. ‘Hier kan ik mijn hoofd tot stilstand brengen, me losmaken van de jacht naar meer, die er in de stad altijd hangt. Op Vlie ga ik niet uit eten, niet naar een terras, ik geef me over aan wind, zon, zee en strand. Ik loop de Vliehors over of lig op mijn handdoek in de duinen naar de lucht te kijken. Ik kan dat uren doen, en zie van alles voorbij komen: de letter T van mijn zoon Thomas, een krokodil, een pinguïn op z’n zij.’
Het is niet voor niets dat veel van zijn foto’s gekenmerkt worden door de horizon in het midden – terwijl een “gouden” fotografieregel luidt dat deze op een derde of twee derde hoort te zitten. ‘Ten eerste ben ik niet zo van de regels en ten tweede vind ik de lucht net zo belangrijk als het aardoppervlak’, zegt hij daarover.
‘Kom mee,’ spoort hij me aan, en hij loopt naar de rand van het Vuurboetsduin, met vól uitzicht op de Waddenzee. ‘Zie je hoe de zon door de wolken heen op het water schildert? Lucht en aarde zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kijk ook maar eens naar 17e-eeuwse meesters als Van Ruisdael, die maakten complete portretten van wolkenluchten. Luchten leven, ze vertellen hele verhalen.’
Op de opleiding Reclame en Presentatietechnieken raakte Jeroen Hofman (Helmond, 1976) in de ban van fotografie. De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag volgde. Zijn doorbraak was de serie Playground (2011): oefenterreinen van politie, brandweer en Defensie. ‘Bij de eerste foto’s die ik hiervoor maakte, miste ik context. Door de hoogte in te gaan, vond ik die wel.’ Sindsdien is werken vanaf hoogte zijn handelsmerk. ‘Van bovenaf kan ik de maatverhoudingen en de gelaagdheid van het landschap laten zien.’
Vier jaar werkte Hofman, die in Amsterdam woont, aan Eiland. Lang voordat hij een foto maakt, heeft hij die al in zijn hoofd en doet hij eindeloos research naar het weer, het juiste standpunt, naar wat er gaat gebeuren op die plek. Vanaf voorjaar 2024 zijn foto’s van hem te zien in het Scheepvaartmuseum Amsterdam op de expositie vanwege 200 jaar Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij. Een boek over Zeeland is in de maak. Hij won tweemaal de eerste prijs bij de Zilveren Camera.
Geniet 12 maanden lang van de prachtige foto’s die Jeroen Hofman maakte van de Nederlandse Waddeneilanden met de Wadden kalender 2024. Tot 1 november 2023 profiteer je van 10% vroege vogel korting. Alle bestelde kalenders worden vanaf eind november geleverd.
Dit artikel is verschenen in het magazine WADDEN van september 2023 en geschreven door Annemarie Bergfeld met fotografie van Jeroen Hofman.
Ontvang 4x het (digitale) magazine WADDEN voor € 27,00 per jaar met prachtige fotoreportages, interessante artikelen en speciale lezersvoordelen. Met uw lidmaatschap helpt u het waddengebied te beschermen.
