De kans dat olie, chemicaliën of containers in de Waddenzee belanden is klein, maar de gevolgen voor plant, dier en mens kunnen desastreus zijn.

Door de bijzondere kenmerken van het waddengebied, zoals getijdestroming, wind verdwijnt het plastic of olie snel onder het zand en is het vrijwel niet meer uit het waddenmilieu te krijgen. Voorkomen is beter dan genezen. Daarom houdt de Waddenvereniging zich bezig met het voorkomen van lozingen en een goede voorbereiding voor oliebestrijding in het geval het toch misgaat.

Slechtst één getijde de tijc

Simulatiemodellen laten zien dat bij een olie-incident vlak bij de Waddenzee we slechts één getijde de tijd hebben om in te grijpen. Door wind en stroming verspreidt de olie zich namelijk snel naar moeilijk bereikbare gebieden. De lichte bestanddelen zijn het meest giftig, maar vervliegen snel wanneer de olie in zee komt. De zware bestanddelen zijn kleverig en kunnen zee, kust en stranden bedekken waardoor vele planten en dieren om het leven komen. Kleine hoeveelheden olie kunnen al grote gevolgen hebben voor de natuur. Een druppel olie zo groot als een 20 cent munt kan een vogel doden. Eén druppel olie maakt het waterdichte verenkleed van de vogel lek. Hierdoor verliezen ze hun thermische isolatie, drijfvermogen en stijgkracht. Bovendien zullen ze proberen hun verenkleed schoon te maken, waarbij ze de giftige olie binnenkrijgen. Een supersnelle inzet van menskracht en materieel is een vereiste om dit te voorkomen. Daarom is een goede samenwerking tussen verschillende partijen erg belangrijk. Uiteraard is het het allerbeste om een olieverontreiniging te voorkomen. Veilige schepen, goed opgeleid personeel en goede scheepvaartverkeerssystemen is daarvoor een absolute vereiste! De Waddenvereniging is aanjager om dit te bewerkstelligen.

Geen gewone oliebestrijding

De Waddenzee is in veel opzichten anders dan andere zeeën. Het is een ondiepe zee, waardoor je niet met grote veegarmen en diepstekende schepen kunt werken. De laatste jaren zijn er speciaal voor ondiep water nieuwe olieverzamelsystemen ontwikkeld. Toch blijft het opruimen van olie moeilijk. De getijdenwerking zorgt voor een sterke stroming op sommige plekken in de Waddenzee, waardoor oliewerende schermen niet effectief zijn en kwetsbare gebieden dus niet zomaar even afgesloten kunnen worden. De nieuwe systemen kunnen alleen olie ruimen vanaf het water, maar niet in de kwelders of op de wadplaten. Als de Waddenzee droogvalt – dat gebeurt voor grote delen van de zee gemiddeld twee keer per dag – wordt de zeebodem een soort spons die zich volzuigt met olie. Dat komt omdat er heel veel bodemdieren in de Waddenzee leven die gangetjes maken. De bodemdieren gaan dood en de olie zit verstopt in de zeebodem.