7 oktober 2014 Standpunt natuur- en landschapsorganisaties over Fryslân foar de Wyn Windenergie in Fryslân kan onder voorwaarden op land gerealiseerd worden, zodat windpark Fryslân in het IJsselmeer niet gebouwd hoeft te worden. Dat concluderen de natuur- en landschapsorganisaties op basis van het advies van de commissie Winsemius over windenergie in Fryslân. De randvoorwaarden voor de minst schadelijke variant zijn: het clusteren van windmolens in plaats van ze over de hele provincie te verspreiden, plaatsing rond de hoofdinfrastructuur en het oprichten van fondsen voor leefbaarheid en landschap voor de streek waar windmolens geplaatst worden. Welke mogelijkheden zijn er om windenergie op het Friese vasteland te realiseren met zoveel mogelijk draagvlak? In de loop van 2014 zijn onder de vlag van Fryslân foar de Wyn tientallen voorstellen gedaan. Als sluitstuk van Fryslân foar de Wyn is het advies van de commissie Winsemius verschenen. De natuur- en landschapsorganisaties van Fryslân steunen dit advies op hoofdlijnen met een aantal kanttekeningen. Waarom windenergie? Windenergie raakt niet op, heeft een lage milieubelasting en is een relatief efficiënte hernieuwbare energiebron. Aan windmolens zitten echter ook aanzienlijke nadelen, zoals risico’s op slachtoffers onder vogels en vleermuizen, de verandering van het landschap en hinder voor omwonenden. De traditionele energiebronnen kennen eveneens grote nadelen, zoals bodemdaling en aardbevingen door gaswinning, luchtvervuiling en stikstofneerslag door kolencentrales en kernafval uit kerncentrales. De natuur- en landschapsorganisaties proberen daarom om een duurzamere energievoorziening te bereiken met zo min mogelijk negatieve effecten voor natuur, landschap en leefbaarheid. Locaties De commissie Winsemius heeft uit de voorstellen een A-lijst (positief advies), een B-lijst (positief na aanpassingen) en een C-lijst (negatief advies) opgesteld. Het advies past op hoofdlijnen in de visie van de natuur- en landschapsorganisaties om windmolens nabij infrastructuur en bedrijfsterreinen te plaatsen en de molens te clusteren in plaats van ze over de hele provincie te verspreiden. Bij het advies hebben we de volgende kanttekeningen: – Op bedrijfsterreinen zijn opvallend weinig voorstellen ingediend. Hier is in onze visie meer ruimte voor windmolens. – Veel locaties liggen nabij het Waddengebied. De openheid van het Waddengebied en bescherming van trekvogels staan daardoor onder druk. Positief is echter dat een aantal locaties in de buurt van het Lauwersmeer en langs de waddenkust zijn afgevallen en dat de overgebleven locaties samen min of meer een cluster vormen. Vanwege de invloed van een aantal windmolenplannen op het landschap (gaafheid, openheid, trekroutes van vogels, weidevogels) maken wij ons vooral zorgen over de volgende locaties van de B-lijst: – WP Wommels/Iens; – WP Dongeradeel; – WP Swed; – WP Wjukslach Ferwert. Mochten deze locaties afvallen, dan valt dit binnen de marge van 40% die de commissie Winsemius hanteert. Fonds voor leefbaarheid en landschap De nadelen van windenergie mogen niet afgewenteld worden op een streek. Dit deel van het advies verdient een stevige uitwerking. Een substantieel deel van de opbrengsten van windenergie is daarom nodig voor een fonds voor leefbaarheid en landschap, waardoor een streek er met windmolens niet op achteruit gaat, maar vooruit. IJsselmeer open houden Met Fryslân foar de Wyn ligt er nu een serieus alternatief voor het Windpark Fryslân dat gepland was in het IJsselmeer. Wij zijn tegen dit windmolenpark omdat dit park de openheid en de natuur in en op het IJsselmeer sterk aantast. De ambitie van het Rijk was om meer dan de helft van de Nederlandse windambitie in of aan het IJsselmeer te zetten. Fryslân foar de Wyn geeft ons echter de mogelijkheid om het IJsselmeer zonder Windpark Fryslân open te houden voor natuur en recreatie. Conclusie Fryslân foar de Wyn heeft belangrijk werk verzet door in samenwerking met bewoners en initiatiefnemers naar mogelijke locaties voor windenergie te zoeken, in plaats van alleen van bovenaf locaties aan te wijzen. De natuur- en landschapsorganisaties zijn op hoofdlijnen positief over het advies dat voortkomt uit Fryslân foar de Wyn. Wij dringen wél aan op een goede compensatieregeling voor leefbaarheid en landschap, maken ons zorgen over enkele locaties op de B-lijst en pleiten voor nader onderzoek naar vooral de effecten op weidevogels en instandhoudingsdoelen van Natura 2000 vogelrichtlijn-gebieden. Onder deze voorwaarden worden de negatieve effecten van windenergie zoveel mogelijk beperkt. It Fryske Gea Natuurmonumenten Waddenvereniging Landschapsbeheer Friesland Het Blauwe Hart Friese Milieu Federatie Staatsbosbeheer Bond Friese Vogelwachten
