Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Ontdekken Voor de jeugd JUTTEN Betondorp voor rifbewoners
Je kent ze wel, foto´s van tropische riffen met bontgekleurde visjes, koralen in allerlei vormen, wuivende zeeanemonen en vreemdsoortige…ja wat? Dieren? Planten? Nou zijn de vissen bij ons meestal niet zo felgekleurd, maar ook in de Waddenzee vind je riffen.
De bodem van een rif bestaat uit harde vormen met allerlei structuren; bij een tropisch rif zijn dat meestal de kalkresten van koralen. Maar de stenen van een Hollandse dijk of een scheepswrak kunnen ook als ondergrond dienstdoen. Een rif is voedselrijk en een prima rust- en paaiplaats voor vissen. Oester- en mosselbanken vormden vroeger uitgestrekte riffen in de Noordzee en Waddenzee, maar ze zijn bijna helemaal verdwenen en de bodem is te zandig. Nu de biodiversiteit in zee zo achteruitgaat, wordt geprobeerd de natuur een handje te helpen met kunstmatige riffen.
Je kunt natuurlijk gewoon wat stenen storten, maar wat is de beste ondergrond? Om dat uit te vinden worden er proeven gedaan, bijvoorbeeld met verschillende betonblokken. Wat blijkt, blokken met een ruw oppervlak, holtes en structuren doen ’t goed bij rif bewoners. De holtes vormen schuilplaatsen voor vissen, krabben en kreeften. Onder andere schelpdieren, sponzen, anemonen en zakpijpen zetten zich erop vast en daartussen scharrelen en zwemmen kleine en grote dieren. In de Waddenzee zijn er ook experimenten met 3D-geprinte elementen van afbreekbaar materiaal. Later verdwijnt dit en vormen de oesters en mosselen erop zelf de harde ondergrond.
De Reede van Texel was vroeger een tussenstop voor schepen op weg van Amsterdam naar verre oorden om zich voor te bereiden op hun reis. Door stormen zijn hier honderden schepen vergaan, die nu op de bodem liggen. De wrakken zijn Rijksmonumenten omdat de schepen en hun lading van historisch belang zijn. Om ze te beschermen tot ze onderzocht kunnen worden, worden ze bedekt met netten en zand. Maar het zand kan wegspoelen en dan vergaat het schip helemaal. In een proef worden nu drie wrakken bedekt met verschillende materialen waarop een mosselbank moet groeien om het schip bedekt te houden.
Riffen lijken soms wel tuinen, met bloemen en al. Toch zijn veel soorten die er groeien geen planten, maar dieren. Bij de naam mosdiertje denk je wel aan een dier, maar het bestaat uit een heleboel diertjes die in kleine kalkhuisjes aan elkaar geklit zitten. Sommige soorten vormen grote matten op een harde bodem of op en om wieren. Andere klitten samen tot brede bladeren en lijken zelf op zeewier. Soms spoelen ze aan op het strand.
Neem een kijkje op een schelpdierrif
Proef met verschillende rifblokken in de Waddenzee
De Reede van Texel in Museum Kaap Skil
‘Mosseldek’ voor wrakken
Op zoek naar onderwaterleven in de haven van Zeebrugge
Op dit stukje oesterrif zie je allemaal dieren, ook al lijken ze soms op planten. De namen van deze wonderlijke wezens bestaan uit een combinatie van heel gewone dingen. Maar… hier zijn ze in twee of drie stukken gevallen. Kun jij ze weer combineren en bij het juiste dier zetten? Bij elk dier staan evenveel puntjes als de letters van zijn naam. Elek naam begint met een hoofdletter. Hulp nodig? Alle dieren staan op Wikipedia. De oplossing vind je hier.
Kom je weleens in een jachthaven? Aan de pontons onder de drijvende steigers vind je allerlei dieren zoals zeeanemonen, zakpijpen en krabben. Neem een netje, een emmer en een volwassene mee (en een zwemvest wanneer je niet kunt zwemmen).
