Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Ontdekken Voor de jeugd JUTTEN Nachtleven
Als je via een satelliet ’s nachts naar de aarde kijkt, hoef je niet lang naar Nederland te zoeken, het straalt je tegemoet. Maar als we ’s nachts naar de hemel kijken, zien we meestal niet veel sterren, juist door al dat licht. Op weinig plekken is het nog echt donker. Toch hebben zowel mensen als dieren ook duisternis nodig.
’s Nachts maakt je lichaam het stofje melatonine aan, dat je slaap-waakritme regelt. Dat speelt een rol bij allerlei processen in je lichaam. Maar te veel kunstlicht verstoort het ritme en dat kan een slechte invloed hebben op je groei en je gezondheid – en je humeur. Ook bij dieren wordt het dag-nachtritme door kunstlicht verstoord. Dat heeft voor hen nog meer gevolgen. Ze worden makkelijker gespot door roofdieren. Of ze blijven weg van verlichte plekken waar ze anders hun voedsel zouden vinden.
Veel dieren en planten zijn zeer lichtgevoelig. Aan het licht van zon, maan en sterren kunnen ze van alles aflezen. Het vormt een signaal wanneer het bijvoorbeeld tijd is om te bloeien, blad te verliezen, te paren of te ruien. Door kunstlicht krijgen ze de verkeerde signalen. Ook hun richtinggevoel wordt erdoor aangetast. Trekvogels kunnen de weg kwijtraken door het licht van kantoortorens en boorplatforms. Dan blijven ze er rondjes draaien tot ze erbij neervallen. Nachtvlinders blijven maar onder straatverlichting fladderen. Dan zoeken ze geen voedsel en paren niet. Dit is een van de redenen waarom er steeds minder nachtvlinders zijn. En minder nachtvlinders betekent minder eten voor de vogels die vooral van nachtvlinderrupsen leven.
Kikkers kwaken ’s nachts om elkaar te lokken en te paren. Maar als het te licht is in de omgeving, gaan ze niet kwaken – en dus niet paren. Een van de redenen dat er minder kikkers zijn.
Er zijn dieren die zélf lichtgeven, vooral in het pikdonker van de diepzee. Ook planten en schimmels doen het soms. Allemaal hebben ze een stofje met de mooie naam luciferine in zich, dat hen doet oplichten in het donker.
Foto links glimworm || Foto rechts: zeevonk
Glimworm
De glimworm is geen worm, maar een kevertje. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes hebben een ‘lampje’ in hun achterlijf dat aan gaat in de paartijd. Ook de eitjes en larven geven een beetje licht.
Zeevonk
Het is een mooi gezicht, golven die ‘s nachts blauw oplichten aan het strand. Het verschijnsel heet zeevonk. Het wordt veroorzaakt door miljoenen algjes. Ze lichten op om hun vijanden af te schrikken.
Paddenstoelen
Ook paddenstoelen kunnen licht geven, bijvoorbeeld de scherpe schelpzwam. Niet alleen de hoed, maar ook de zwamdraden (het mycelium) van de echte honingzwam kunnen oplichten. Het rottend hout waarin ze groeien, gloeit dan groen op.
Foto links: scherpe schelpzwam (nacht) || Foto rechts: scherpe schelpzwam (overdag)
Tip
In een grote stad in Nederland zie je zo’n 70 sterren aan de hemel, terwijl je op de Waddeneilanden er ruim 4.000 kunt zien. Ben je ’s nachts op een plek waar je veel sterren kunt zien, dan is het leuk om sterrenbeelden te zoeken. In elk jaargetijde zijn weer andere sterrenbeelden te zien. Op deze website kun je een kaart zien van de sterrenhemel van het ogenblik, of een kaart maken voor een speciale plaats, datum en tijd (bijvoorbeeld die van je geboorte).
Nacht in de duinen en op het wad. Een wereld in slaap… Klopt dat wel? Heel veel dieren zijn juist nu actief. ER zitten 20 dieren in deze plaatverstopt. Kun jij ze vinden?
De oplossing vind je hier.
