Cranberry’s uit de duinen

Smaak van de Wadden

Vraag je mensen één typisch waddenproduct te noemen, dan zal de cranberry negen van de tien keer genoemd worden. Toch kwam deze heidebes niet van oorsprong op het eiland voor. Datzelfde geldt voor Hans van Keulen, directeur van het eilander bedrijf Cranberry Terschelling. ‘Ik werkte eerder veel in het buitenland, een beetje zoals Terschelling. Mijn ambitie is om veel meer mensen buiten het eiland te kunnen bereiken met de cranberry.’

  


September gaan we oogsten

Het is eind september en we rijden met een terreinwagen over het strand van Terschelling. Normaal gesproken mogen alleen eilanders strandrijden en dan ook pas vanaf oktober, maar Hans van Keulen heeft speciaal toestemming. Vandaag worden er namelijk cranberry’s geoogst. De enige manier om ze vanuit dit gedeelte uit de duinen te vervoeren, is over het strand. ‘Bereid je voor op een mooi tripje. We gaan naar een cranberryveld bij paal 5,’ roept Van Keulen van achter zijn stuur. ‘Het ligt behoorlijk afgelegen. Dit moet je écht weten, wil je het kunnen vinden.’

 

Twee geparkeerde terreinwagens verraden waar we moeten stoppen. We lopen over het duin en dan door de begroeiing. Het knispert onder mijn voeten. Als ik naar beneden kijk, zie ik dat het cranberry’s zijn die open knappen als ik erop sta. De knalrode besjes zitten goed verstopt tussen het groen. Ik steek er eentje in mijn mond. De smaak is wrang en zuur. ‘Het is net als koffiedrinken, je moet eraan wennen. Ik drink nu elke dag een glaasje puur sap omdat het zo gezond is en vind dat heerlijk,’ aldus Van Keulen.

  

 

Harken in de duinen

Een stukje verder staan drie mannen. Van Keulen vertelt: ‘Het oogsten van de bessen is een eilander traditie. Dat zijn Bart, André en Albert. Zij plukken al jarenlang met z’n drieën op deze plek. Albert werkt normaal gesproken bij veerdienst Doeksen en spaart zelfs zijn vakantiedagen en overuren op om hier een paar weken te kunnen werken.’ Ze houden een metalen bak aan lange hendels vast. Aan de voorkant steken punten uit. Hiermee harken ze over de duinbegroeiing heen. Met elke haal, komen er tientallen besjes van de struiken af.

  

 

Het lijkt makkelijk, maar als ik het eens mag proberen zit de plukbak meteen vast in de struiken. Dat ligt niet alleen aan mijn techniek. Bart: ‘Het wordt elk jaar lastiger om te oogsten, omdat er steeds meer kruipwilg op de velden groeit. De verruiging is echt een probleem.’ Toch slaan ze zich er doorheen. André: ‘Ik doe dit al zo’n 48 jaar. Ik ging toen ik jong was al mee met mijn vader en oom. Je hebt weleens nieuwe mensen die het willen proberen, maar die geven het vaak na een paar dagen al op. De harde werkers blijven over.’ Bart laat zien waarom, wanneer hij een bijna veertig kilo zware zak op zijn nek slingert. Of dit het mooiste is wat er is, vraag ik hem. ‘Hij wijst naar de duinen. Dat is daarachter, de zee. Ik heb mijn surfplank mee. De golven zijn prachtig vandaag!’

 

  

Historische plek

We nemen afscheid van de plukkers en rijden terug naar de Bessenschuur in de bossen bij West waar je alle cranberryproducten kunt proeven: van de hele bes tot puur sap en van jams en compotes tot thee en sterke drank. Wij hebben een ander doel. Naast de schuur ligt het veldje waar het ooit allemaal begon: het Studentenplak. Het was hier dat botanicus Holkema in 1868 tijdens een veldonderzoek naar bijzondere planten met studenten de cranberry ontdekte, een plantje dat van oorsprong alleen in Amerika voorkwam.

Op deze historische plek, ziet Van Keulen een grote toekomst voor de cranberry. ‘Vorst, regen en zon bepalen nu wat er op komt. Ik zou hier heel graag gecontroleerd bessen willen telen. Daar doen we nu met de Wageningen Universiteit onderzoek naar. De vraag naar cranberry’s is veel groter dan het aanbod en kunnen we ook niet sturen. Als hier velden zijn die volume geven, is dat niet alleen goed voor de handel maar kunnen we in overleg met Staatsbosbeheer bepaalde duinvalleien ook weer teruggeven aan de natuur.’

PROEF!

Alle producten van Cranberry Terschelling kun je online bestellen via hun website waar je ook heerlijke recepten met cranberry’s vind. Van voorgerechten, hoofdgerechten, nagerechten en cocktails. Tot 1 april 2020 krijgen lezers van het WADDEN magazine 10% korting op de bestelling bij gebruik van de actiecode ‘WADDEN’.

 

Pluk van cranberries op Terschelling