Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Ontdekken Foodroutes Veldvers van Schiermonnikoog
Schiermonnikoog had al niet te klagen over rust, ruimte, natuur en groen. Dat het nóg mooier, beter en groener kan, bewijzen de inspirerende eilander ondernemers langs deze gezonde fietsroute.
Voor het eerste méér dan verse eilandproduct hoef je op Schiermonnikoog niet ver te fietsen. ‘Mmmm… water bijvullen’, staat op een blauw bordje aan het begin van de veerdam. Onder het bordje is een watertappunt te vinden, een van de vijf die vorig jaar op het eiland werden geïnstalleerd. Uit de kraan stroomt helder, schoon duinwater, afkomstig uit de zoetwaterbel op 25 meter diepte onder het eilandoppervlak.
Met een gevulde bidon en veel goede zin fiets ik het eiland op. Om een kilometer later alweer af te stappen. In de Tuin naast de Branding is Janneke van der Velde snijbiet aan het oogsten. Zes jaar geleden was het stuk land aan de Heereweg nog een leeg weiland, nu verbouwt de tuinder er al gauw veertig verschillende gewassen, van aardappel tot winterpostelein. Ze woonde in Groningen en zocht daar grond om haar droom waar te maken: groente verbouwen dicht bij de mensen die het eten, biologisch en duurzaam. ‘Ik kwam altijd al veel op Schiermonnikoog en kwam in contact met een boer die een hectare grond wilde verpachten. Toen dacht ik: Ach, waarom niet hier?’ Zo geschiedde en nu heeft ‘het eiland mijn pluktuin omarmd. En de toeristen ook.’ Ze voelt zich er rijk mee. De Tuin naast de Branding levert ook aan de horeca op het eiland. De horeca op zijn beurt voorziet de tuin van koffiedik, dat Van der Velde gebruikt om oesterzwammen op te kweken. ‘We werken heel fijn samen. Dreigt mijn andijvie door te schieten, dan bel ik een of twee van mijn afnemers en dan zeggen ze steevast: ‘Doe maar 25 kroppen, daar verzinnen we wel wat op.’ Dat is toch om blij van te worden?’
Als ik na mijn bezoek aan de Tuin naast De Branding een rustig rondje om de Westerplas fiets, steekt een parmantige fazant vlak voor me het schelpenpad over. Even later hetzelfde met een paartje grijze ganzen, vier kuikentjes tussen hen in. Een zwerm brandganzen vliegt over, bergeenden zoeken voedsel op het drooggevallen wad. De schemering valt haast over het eiland, mij overvalt een groot gevoel van rust.
Wat is er mooier dan de dag af te sluiten met een ommetje en er de volgende dag mee te beginnen? In de vroege ochtend fiets ik oostwaarts. In de kwelder kom ik één andere eenzame fietser tegen, op de waddendijk zijn de scholeksters niet te tellen. Het is koffietijd als ik het erf van Freerk Visser oprijd.
Samen met de zes andere melkveehouders van het eiland schreef Visser de afgelopen jaren geschiedenis door voor te sorteren op de stikstofmaatregelen van de overheid. Bij de koffie in de zon vertelt hij: ‘Wij hebben met elkaar het initiatief genomen om met minder vee door te gaan. Met z’n zevenen zijn we van 650 naar 430 koeien gegaan. Dat betekent dat we minder stikstofneerslag op de natuur veroorzaken en dat we meer tijd hebben om natuurlijk te boeren. We hadden altijd al oog voor de natuur, maar we willen nog meer doen om de biodiversiteit te versterken. Hand in hand met de natuur boeren, dat is ons doel. Denk aan nog gerichter weidevogelbeheer, jongvee op de kwelders van Natuurmonumenten laten grazen en reststromen als maaisel niet meer naar de wal afvoeren, maar zelf tot compost verwerken. Zo willen we steeds meer naar kringlooplandbouw toe groeien.’
Minder koeien betekent ook minder inkomsten. Om dat op te vangen zijn de zeven boeren een eigen zuivelcoöperatie begonnen. Van Schier is de naam van het kaasmerk. De tien verschillende kazen hebben namen als Monnikenwerk, Wildpluk en Vrije Vogels. Ze worden niet alleen online en bij kaasspecialisten aan de wal verkocht, maar ook in de eigen winkel in het dorp, een waar kaaswalhalla.
Twee deuren verderop, naast muziekkoepel ’t Beukennootje en tegenover het beroemde hotel Van der Werff, zit De wilde Akelei. Op een mooi beboomd stukje groen tussen de bebouwing begon ‘buitenjongen’ Henno Hogervorst twaalf jaar geleden zijn kwekerij voor wilde flora. ‘Na een carrière in de hotelwereld wilde ik iets waar ik echt gelukkig van werd én waarin ik iets kon betekenen. Nu verkoop ik groen. Niet de plofplanten die je in de tuincentra vindt, maar inheemse, wilde planten waar de insecten ook iets aan hebben.’
Hogervorst kweekt ook eetbare planten en tuinkruiden, alles honderd procent biologisch. En hij geeft uitgebreid persoonlijk advies. ‘Hier is het niet van ‘piep piep achter de kassa en dat is dan 18 euro 50’. Ik houd van de persoonlijke contacten en geef graag advies. De planten en zaden die ik verkoop zijn niet de moeilijkste maar de ene heeft wel net wat anders nodig dan de andere.’
In mijn zonnige, maar vochtige tuin zou blauw guichelheil het goed moeten doen, toevallig een van de kwekers favorieten. Dat wil ik graag proberen. Zes kleine plantjes passen in het ‘bootdoosje’, speciaal ontwikkeld voor klanten die op de fiets komen (eigenlijk iedereen) en daarna de boot pakken (bijna net zo veel). Met het bootdoosje aan het stuur, stuur ik de fiets weer naar de boot. Nog even een stop aan het begin van de veerdam. Met vers water in de bidon en een dosis gezonde Schierenergie in mijn lijf steek ik het wad weer over.
De beschrijving van de fietsroute Schiermonnikoog Zilt-Zoet (18,7 kilometer) kun je hieronder downloaden.
Dit artikel is verschenen in het WADDEN magazine van maart 2023. Teksten en foto’s door Annemarie Bergfeld. Wil je het magazine ook ontvangen? Word lid van de Waddenvereniging vanaf €27,- per jaar, steun ons werk en ontvang het magazine 4x per jaar in de (digitale) brievenbus.
