Geen verloren containers op de Wadden, noodzaak veiliger containervaart blijft

Op 8 en 9 december berichtten verschillende Nederlandse media over een groot aantal overboord geslagen containers zo’n 90 zeemijl ten noorden van Schiermonnikoog. De containers werden opgemerkt door een Nederlandse visser die met z’n sonar op de zeebodem vele stapels objecten zag en dit meldde bij zowel de Nederlandse als Duitse Kustwacht. Ook werden drijvende containers gemeld. Toen het in de media kwam, ontstond er veel onduidelijkheid en werd er over een veroorzaker gespeculeerd. De Duitse Kustwacht is uitgevaren om op de doorgegeven locatie de containers op te sporen. Ook is de Nederlandse Kustwachtvliegtuig vanuit de lucht 10 december gezocht naar containers. Tot nu toe zijn er gelukkig geen containers gevonden, maar zoals de voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid in de Tweede Kamer al zei: ‘het kan morgen weer gebeuren.’ We moeten dus alert blijven en snel het waddengebied beter beschermen tegen de onveilige containervaart.  

Acties op papier liggen klaar

Vorige week nog werd in de Tweede Kamer de aanpak van het kabinet besproken om het waddengebied beter te beschermen tegen de onveilige containervaart. Dit naar aanleiding van de vele aanbevelingen uit de onderzoeken naar de containerramp met de MSC Zoe, waaronder het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV).

Waarschuwen niet voldoende

Al vanaf oktober 2019 waarschuwt de Nederlandse Kustwacht de schepen boven Texel die richting het Oosten varen dat bij gevaarlijke weersomstandigheden de routes boven de eilanden onveilig zijn. Helaas werden de schepen vanuit Duitsland, die door dezelfde vaaroutes naar het Westen varen, niet door de Duitse Kustwacht gewaarschuwd. Dat is inmiddels veranderd. Duitsland waarschuwt de containerschepen nu ook. 

Economische belangen

Hoewel zowel Nederland als Duitsland beide te maken hebben gehad met de gevolgen van de containerramp met de MSC Zoe, ziet de Waddenvereniging duidelijke verschillen in de bereidheid tot het nemen van maatregelen. Zo is Duitsland, maar ook Denemarken niet bereid om de zuidelijke vaarroute boven de Waddeneilanden te sluiten voor containervaart. Daarbij spelen waarschijnlijk de grote economische belangen van de grote Duitse Waddenhaven Bremen en Hamburg. Er gisteren wel een motie voor het instellen van een verkeersbegeleidingssysteem aangenomen in de Tweede Kamer. De mogelijkheid van het gebruik van een interventiebevoegdheid wordt nog verder onderzocht.

Europese aanpak

De minister wil op advies van de Tweede Kamer daarnaast meer steun zoeken voor veiligere containervaart via Europese transportraad. Daar is de Waddenvereniging heel blij mee, want de stappen in de kabinetsreactie en de suggesties uit de Tweede Kamer zijn een goed begin, maar het zal nog jaren lange inspanning vragen om alle aanbevelingen die nodig zijn voor een veilige scheepvaart te realiseren. Omdat de scheepvaart internationaal is georganiseerd moeten alle landen met schepen meewerken om de containervaart veiliger te maken. Daarom pleitte de Waddenvereniging al eerder voor een langjarig, internationaal programma. Steun uit Europa kan Nederland helpen om de containervaart veiliger te maken.

Druk via verzekeraars

Een ander interessant aspect werd geopperd door Kamerlid Rutger Schonis van D’66. De minister reageerde positief om zijn voorstel om het gesprek aan te gaan met het Verbond van Verzekeraars. Als verzekeraars niet alleen de waarde van de scheepsgoederen meenemen in de polisvoorwaarden maar ook de kosten van opruimacties, is dat een extra prikkel voor rederijen om anders te laden en zwaar weer te vermijden. Denk hierbij aan opruimkosten van de container met granulaatkorrels die bij de ramp MSC Zoe.

Containerverlies orde van de dag

Ondanks dat de eigenaar van de MSC Zoe nog altijd niet alle opruimkosten heeft betaald en 800 ton van de ladingresten nog niet is geborgen, zijn we aan het leren van deze ramp en worden de eerste stappen tot verbetering genomen. De  noodzaak tot snelle verbetering in de veiligheid van de containervaart blijkt verschillende berichtgeving. 3 december zijn er maar liefst 1900 containers overboord geslagen, waarvan minimaal 40 met gevaarlijke stoffen. Op de Stille Oceaan ten noordwesten van Hawaii raakte het containerschip ONE Apus in de problemen. Precies een maand eerder kwam ook een zusterschip ONE Aquila op dezelfde route in de problemen en verloor 100 containers.

De Waddenvereniging is blij met de preventieve acties van de minister, maar blijft benadrukken dat een ramp nooit helemaal kan worden voorkomen. Als al die lading in zee ligt, moeten we ook goed voorbereid zijn. Daarvoor liggen er al anderhalf jaar lang aanbevelingen, maar nog geen concreet nieuw containerrampenplan. Het is niet uit te leggen dat dit, bijna 2 jaar na de ramp met de MSC Zoe, nog niet gereed is!