Minder zicht, zuurstof en zonlicht door vertroebeling Waddenzee

Op sommige plekken is de Waddenzee nagenoeg doodverklaard. Dit komt doordat menselijke activiteiten, zoals baggerwerkzaamheden, de Waddenzee steeds troebeler maken.

1. Hoort troebel water niet bij de Waddenzee?

Dat zou je misschien denken. het is immers een dynamische zee waar eb en vloed en ook stormen soms zorgen voor bodemdeeltjes in het water. Toch is het water op veel plekken nu nog heel veel troebeler dan het in natuurlijke situatie zou zijn. Die vertroebeling begon al door veranderende stromingen en sedimentatie door de aanleg van de Afsluitdijk in 1932. Maar ook tot op de dag van vandaag zijn diverse troebelmakers actief in de Waddenzee.

2. Wie maken nu de Waddenzee troebel?

Denk aan vormen van visserij waarbij de bodem omgewoeld wordt. Maar vooral het baggeren van vaargeulen en havens en het storten van het slib zijn momenteel belangrijke boosdoeners. Dit baggeren gebeurt op sommige plekken bijna continu, waardoor de hele dag door stukjes zand en slib het water in worden geslingerd.

3. Wat is het probleem van troebel water in de Waddenzee?

Het vertroebelde water heeft vervelende gevolgen voor planten en dieren. Zo dringt er minder licht door in het water, waardoor bijvoorbeeld het zeldzaam geworden zeegras meer moeite heeft zich opnieuw op de bodem van de Waddenzee te vestigen. En ook algen groeien minder goed. Aangezien die algen weer door andere organismen gegeten worden, heeft dat effect op de hele voedselketen. Veel schelpdieren leven van algen en ander zwevend voedsel. Ze filteren het water: de algen eten ze op, het zand en slib spugen ze al een soort cement uit. Wanneer er heel veel bodemdeeltjes en juist weinig algen in het water zitten, kost het dit schelpdiertje te veel energie voor wat hij eruit haalt, en redt het het niet.

4. Hebben vissen en vogels ook last van vertroebeling?

Ja, zij hebben waarschijnlijk last van het slechtere zicht. Zogenoemde ‘zichtjagers’ kunnen door het troebele water hun prooien niet meer zien. Zo wordt het voor sterns lastiger om vanuit de lucht het water in te turen op zoek naar scholen met kleine visjes als haring, sprot en ansjovis. Sterns die broeden vlakbij een plek waar gebaggerd wordt, zullen op die plek niet meer kunnen jagen en dus verder moeten vliegen naar helderder water om aan voedsel voor de jongen te komen. Ook de zichtjagers onder de vissen, zoals de zeebaars, wordt het op sommige plekken in de Waddenzee erg moeilijk gemaakt.

5. Is de Waddenzee echt op sommige plekken dood verklaard?

Ja, de wadbodem is op sommige plekken nagenoeg dood. Om te beginnen verstoort het baggeren en het suppleren van bodemmateriaal de natuurlijke ordening van zand en slib in de wadbodem. Op de ene plek maakt baggeren de bodem slibbiger, op andere plekken wordt het door suppleren juist veel zandiger dan normaal. Daarmee wordt de leefomgeving van bodemdiertjes verstoord. Bovendien kan baggeren zorgen voor een afname van zuurstof in het water en met name in de bodem. Zo is op veel plekken in de Eems een zuurstofloze laag ‘prut’ ontstaan waar het bodemleven geen schijn van kans meer maakt.

Echt steunen?

Alle schadelijke activiteiten bij elkaar zijn funest voor het mooie waddengebied. Als we op deze voet verder gaan, is het op den duur gebeurd met de natuur. Help de Waddenvereniging om écht een verschil te maken. Met jouw donatie kunnen we de druk op de politiek en bedrijven opvoeren en projecten realiseren die de natuur beschermen en verbeteren.

Geef een donatie  

Deze tekst is geschreven door wetenschapsredacteur Koen Moons. In het mooie Unesco Werelderfgoed Waddenzee stapelen de schadelijke activiteiten zich op. Allemaal omdat we met z’n allen de economie op één zetten in plaats van de natuur. Als we op deze voet verder gaan, is het op den duur gebeurd met de natuur. De Waddenvereniging luidt daarom de noodklok. Ga voor meer informatie naar www.waddenvereniging.nl/echt