Ga met ons mee op excursie
Maak een verschil voor het waddengebied met je bedrijf, vrienden of familie!
Home Minder zicht, zuurstof en zonlicht door vertroebeling Waddenzee
Menselijke activiteiten maken de Waddenzee troebeler. Onder andere baggerwerkzaamheden zorgen voor opwervelend slib, en daarmee voor steeds minder zicht en zonlicht voor het leven in de Waddenzee. Op sommige plekken is de Waddenzee nagenoeg doodverklaard.
Troebelheid hoort misschien wel een beetje bij de Waddenzee, denk je wellicht. Het is immers een dynamische zee waar eb en vloed en ook stormen soms zorgen voor bodemdeeltjes in het water. Toch is het water op veel plekken nu nog heel veel troebeler dan het in natuurlijke situatie zou zijn.
De vertroebeling begon al bij de aanleg van de Afsluitdijk in 1932. Door afsluiting van de Zuiderzee veranderden de stromingen van het zee water in de Waddenzee, kon er geen slib meer bezinken in de Zuiderzee en werd daarmee het water in de Waddenzee troebeler. Maar ook tot op de dag van vandaag zijn diverse troebelmakers actief in de Waddenzee. Denk aan vormen van visserij waarbij de bodem omgewoeld wordt. Maar vooral het baggeren van vaargeulen en havens en het storten van het slib zijn momenteel belangrijke boosdoeners. Dit baggeren gebeurt op sommige plekken bijna continu, waardoor de hele dag door stukjes zand en slib het water in worden geslingerd.
Dat vertroebelde water heeft verschillende vervelende gevolgen voor planten en dieren die in de Waddenzee leven. Zo dringt er minder licht door in het water, waardoor bijvoorbeeld het zeldzaam geworden zeegras meer moeite heeft zich opnieuw op de bodem van de Waddenzee te vestigen, en ook algen minder goed groeien. Aangezien die algen weer door andere organismen gegeten worden, heeft dat effect op de hele voedselketen. Veel schelpdieren leven van algen en ander zwevend voedsel. Ze filteren het water: de algen eten ze op, het zand en slib spugen ze al een soort cement uit. Wanneer er heel veel bodemdeeltjes en juist weinig algen in het water zitten, kost het dit schelpdiertje te veel energie voor wat hij eruit haalt, en redt het het niet. Datzelfde probleem hebben de plaktoneters onder de vissen, zoals als haring en sprot.
Baggeren kan zorgen voor een afname van zuurstof in het water en met name in de bodem. Zo is op veel plekken in de Eems een zuurstofloze laag ‘prut’ ontstaan waar het bodemleven geen kans meer maakt. De bodem is nagenoeg dood. Ook verstoort het baggeren en het suppleren van bodemmateriaal de natuurlijke ordening van zand en slib in de wadbodem. Op de ene plek maakt baggeren de bodem slibbiger, op andere plekken wordt het door suppleren juist veel zandiger dan normaal.
Ook het slechtere zicht in het water speelt de natuur waarschijnlijk parten. Zogenoemde ‘zichtjagers’ kunnen door het troebele water hun prooien niet meer zien. Zo wordt het voor sterns lastiger om vanuit de lucht het water in te turen op zoek naar scholen met kleine visjes als haring, sprot en ansjovis. Sterns die broeden vlakbij een plek waar gebaggerd wordt, zullen op die plek niet meer kunnen jagen en dus verder moeten vliegen naar helderder water om aan voedsel voor de jongen te komen. Ook de zichtjagers onder de vissen, zoals de zeebaars, wordt het op sommige plekken in de Waddenzee erg moeilijk gemaakt.
Dat de troebelheid juist de zogenoemde biobouwers treft, die normaal juist zorgen voor het vastleggen van slib, is extra vervelend. Niet alleen vormen de mosselbanken en zeegrasvelden een habitat voor heel veel andere soorten; als ze verdwijnen, wordt er ook minder slib vastgelegd en wordt de troebelheid juist vergroot. Een neerwaartse spiraal dus! Reden om kritisch te kijken naar de noodzakelijkheid van alle baggerwerkzaamheden en ze waar mogelijk te voorkomen.
Alle schadelijke activiteiten bij elkaar zijn funest voor het mooie waddengebied. Als we op deze voet verder gaan, is het op den duur gebeurd met de natuur. Help de Waddenvereniging om écht een verschil te maken. Met jouw donatie kunnen we de druk op de politiek en bedrijven opvoeren en projecten realiseren die de natuur beschermen en verbeteren.
